Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1862

Het Vaandel. Vernieuwd Tijdschrift, onder redactie van P.F. Brunings, Kapitein der Infanterie, enz. 2e Reeks, 2e Jaargang. Te 's Gravenhage, bij M.J. Visser en te Leiden, bij van den Heuvell & van Santen. Prijs ƒ 3.60.

Bij den aanvang van den tweeden jaargang van het ‘Vaandel,’ kunnen wij den hartelijk gemeenden welkomstroep niet onderdrukken. De eerste jaargang heeft met eere hare loopbaan volbragt. Wel waren wij verpligt nu en dan (Vaderl. Letteroef. Nov. 1860, no. 11 en id. Maart 1861, no. 3), in het belang van dat tijdschrift zelve, eenige opmerkingen en wenken der redactie aan te bieden, en vleiden we ons dan ook dat dezelve niet als eene stem in de woestijn zouden te loor gaan; doch zie, al aanstonds bij het door-

[p. 120]

bladeren van No. 1 - Mei 1861 - stuiten we op dat punt, 't welk reeds in No. 2 - Junij 1860 - door ons werd afgekeurd; gaarne herhalen wij onze woorden dies betreffende, te vinden op bl. 124 der Vaderl. Letteroef. van Maart 1861, No. 3: ‘Evenwel, nimmer uit het oog verliezende, dat men voornamelijk voor den militairen stand schrijft (men bedoelt hier gewis ook onderofficieren en minderen) dienen.......en voorts alle uitdrukkingen in vreemde taal te worden vermeden, ten zij men er de vertaling of beteekenis in onze taal bij voege.’

Intusschen treft men in ‘bevel-voeren’ - dit no. - weder een legio van woorden aan die voor 't grootst gedeelte in den hier bedoelden stand niet zullen worden begrepen.

Het moge zijn, en betwijfelen doen we het geenszins, dat niet één soldaat in het leger voor eigen rekening het ‘Vaandel’ leest, doch ook dwaalt hij die denkt als werd het gelezen bij uitsluiting door onderofficieren die zich wetenschappelijk oefenen. Wij erkennen 't volmondig, de verhalen zijn er niet minder om, integendeel, die enkele woorden en kunsttermen, ter snede aangebragt, maken den stijl ongedwongen en regt aangenaam; maar...wij hebben steeds bepaaldelijk het oog op de beloften en het voornemen der redactie, uitgedrukt in het voorwoord van. No. 1, le Jaargang, onder anderen luidende: ‘In den prospectus, die de verschijning van het vernieuwde Vaandel voorafgaat, heb ik in groote trekken aangegeven welken weg wij voortaan zouden volgen, en daarbij op den voorgrond gebragt, dat het Tijdschrift moest zijn eene uitspanning voor’ (let wel!) ‘alle standen, maar voornamelijk voor den militairen stand;’ (alzoo ook voor den soldaat) ‘evenwel staat daarneven als uitdrukkelijke voorwaarde, dat het nuttige aan het aangename moet gepaard blijven. Hoe anders zouden wij ooit ons devies getrouw kunnen zijn: ‘Tot opwekking van den krijgsmansgeest?’ (dit doelt toch niet alléén bij de offcieren en onderofficieren!) Zoolang men alzoo voortgaat, den inhoud der verschillende, zoo gunstig en waarlijk nut stichtende verhalen, niet voor ieder individu te verduidelijken, even zoo lang zal de redactie aan de banier zijns voorwoords ontrouw blijven.

[p. 121]

En onder deze verhalen behoort ‘Bevel-voeren’ in no. 1, 2e Jaarg. Het is een boeijend verhaal, geestig geschreven, doch, wij herhalen het, ongelukkig overstelpt van onvertolkte zinnen en woorden.

De ‘Herinneringen uit de loopbaan van een Indisch Officier’ blijven steeds aangenaam onderhoudend; wij zien met leedwezen het einde derzelve te gemoet. De Heer van Rees geeft zijne Maleische woorden en volzinnen in onze taal terug, hetgeen niet weinig zijn verhaal in waarde doet stijgen. Wij bevelen dezen maatregel, der redactie, bij voortduring minzaam aan.

In No. 2, 2e Jaargang treffen we aan ‘eene bijdrage tot de kennis der militaire regtspleging in het laatst der 16e eeuw.’ Voor hem die eene studie maakt van de militaire regtspleging in deszelfs geheel, is dit welligt eene belangrijke bijdrage, voor zoo verre deze hem nog niet bekend zij; doch voor de leeken, voor verreweg het grootste getal der lezers van het ‘Vaandel,’ is het niets meer dan eene aardigheid. De titel: ‘Eenige aanteekeningen betreffende de militaire regtspleging in het laatst der 16e eeuw,’ ware, o.i., als geschikter gekozen. De bijdrage is evenwel niet zonder waarde.

‘De Wapenbroeders,’ in No. 4, behoort geheel in dit tijdschrift te huis; het is een verhaal gegrond op de waarheid, een toonbeeld voor kameraadschap, een voorbeeld voor de regiments-kommandanten, opwekkend voor den krijgsmansgeest, geheel geschikt om ‘een groot gedeelte der natie, 't welk geheel vreemde en verkeerde begrippen omtrent den soldaat, diens leven, karakter en bestemming koestert,’ te toonen wat de soldaat (in het algemeen), des vereischende, vermag. Dergelijke verhalen zijn onmisbaar om het leger te populariséren.

In No. 5 en 6 treffen wij de vervolgen aan van den heer van Rees, alsmede van het verhaal: ‘de maarschalk Marmont,’ door A.C. Lorentz, welk verhaal wij niet dan gunstig ter plaatsing in het ‘Vaandel’ kunnen beoordeelen.

Wij vermeenen uit de zes eerste nommers genoegzame stof te hebben geput, om over den geheelen jaargang van het ‘Vaandel’ te kunnen oordeelen. Zóó voortgaande, blijft het met roem wapperen. De redactie houde ons de aanmerking ten goede, betreffende de uitheemsche woorden.

x².