Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1862

Een groot volk dat zich verheft. De Vereenigde Staten in 1861. Uit het Fransch van graaf Agénor de Gasparin. (Te) Utrecht, (bij) L.E. Bosch en Zoon, 1861. Prijs ƒ 1.80.

Deze uitgave zal ongetwijfeld veler belangstelling wekken; de treurige Amerikaansche kwestie is aan de orde van den dag, en de schrijver van dit boekdeel heeft een goeden naam. De lezer zal zich ook niet in zijne goede verwachtingen teleurgesteld vinden, al is hij het, als Ref., niet geheel met

[p. 78]

den schrijver eens. De groote ingenomenheid van graaf Gasparin met wat er goeds en edels en groots in de groote overzeesche republiek te vinden is, zijne edele verontwaardiging over het bestaan der gruwelijke instelling, welke naar zijne meening de Vereenigde Staten met verderf bedreigt, moeten de sympathie van alle welgezinden wekken. Of hij er evenwel in slaagt, den paradox te verdedigen welke hij stelt? Of wij in zijn boek bewezen vinden, dat de United States door de laatste treurige gebeurtenissen den eersten stap hebben gezet op een weg van nieuwen bloei en vooruitgang? Ref. betwijfelt het, en houdt de beschouwingen en redeneringen van den schrijver voor illusies, en daarenboven zijne voorstelling van de zaak partijdig. Gaarne stemt hij den graaf toe, dat de slavernij, de instelling van het Zuiden, reeds sedert lang een kanker is, welke aan het leven der Vereenigde Staten knaagt; zij doet dit per se reeds, omdat zij eene onzedelijke magt in den staat is, en zij is daarenboven zonder ophouden de scheidsmuur tusschen de Noordelijke en de Zuidelijke Staten. Maar is de slavernigkwestie geheel en alleen de oorzaak van de scheuring, welke thans in Amerika een betreurenswaardigen burgeroorlog na zich sleept? Is zij eigenlijk niet meer de aanleiding, dan wel de oorzaak daarvan? Anders zou het geval wezen, zoo alleen zedelijke drang de bewoners der Noordelijke Staten tot afschaffers maakte; maar de wijze waarop in het Noorden de vrije negers behandeld worden getuigt genoeg voor het tegendeel, ja zelfs uit de houding van de troepen der Unie in den tegenwoordigen strijd blijkt dat het niet zoo is. In die legerscharen der Unie heerschen niet de geestdrift en het vuur, welke men bij mannen verwachten mag, die voor eene goede en heilige zaak de wapenen hebben opgevat; niet een zedelijke, maar een politieke drang is het welke hen ten strijde drijft. Door gebeurtenissen, welke gevolgen van de slavernij-kwestie waren, willen de Zuidelijke Staten ten uitvoer brengen, waarmede zij reeds dikwijls gedreigd hebben; zij willen zich afscheiden van de Unie. De mannen van het Noorden vreezen zulk eene afscheiding, maar de meesten hunner doen het nog niet eens, omdat zij overtuigd zijn van het verderfelijke eener scheuring; de Unie is een overgeleverd heiligdom, eene erfenis, waarop de groote

[p. 79]

Washington in zijn testament nog aangedrongen heeft, dat men ze zorgvuldig zou bewaren, en wie die raadgeving in den wind slaan, wie de Unie bedreigen, het zijn de vijanden der mannen van het Noorden.

Meer geestdrift en vuur is er in het Zuiden, maar daar strijdt men voor haardsteden en altaren, wat de tegenpartij niet doet.

Indien men de houding der partijen ten opzigte van de slavenkwestie moest formuleren, dan zou men moeten zeggen, dat het gedeelte der Unie, dat hoegenaamd geen belang kan stellen in het bestaan van de slavernij, deze wil afschaffen, terwijl het andere gedeelte, welks bloei op dit oogenblik afhangt van het bestaan der menschonteerende instelling, zich tegen al wat naar afschaffing gelijkt met hand en tand verzet. Had de graaf Gasparin wat meer het egoïsme - die altijd verfoeijetijke, maar over 't algemeen werkelijke factor der memschelijke handelingen - in rekening gebragt, hij zou niet zooveel toegeschreven hebben aan den heiligen ijver van het Noorden, hij zou in de Amerikaanschen burgeroorlog niet zoo zeer een strijd tusschen zedelijkheid en onzedelijkheid hebben gezien, hij zou de krisis welke niet de verkiezing van Mr. Lincoln aanving niet den eersten stap noemen op een weg van nieuwe welvaart voor het groote volk. Hij dweept - het moet gezegd worden - met eene schoone en heerlijke zaak, welke hij als man van Christelijke beginselen voorstaat, en is optimist genoeg, om een strijd voor die beginselen te vermoeden waar eigenlijk politieke partijzucht de groote drijfveer is.

Het is waar, de tegenwoordige krisis is aangevangen, toen voor de eerste maal een anti-slavernijman tot president gekozen was; dit moge aan Gasparin's beschouwingen den schijn van waarheid geven, maar daarom zijn ze nog niet waar. De punten, waarop slavenstaten en vrije staten met elkander in botsing kwamen, zij waren de geschilpunten tusschen de beide groote partijen in den lande, en is al slavernij het wachtwoord geworden onder de strijdenden, het is toch niet veel meer dan een kleed dat der eigenlijke kwestie is omgeworpen. Niet slavernij, of geen slavernij, niet zedelijkheid of onzedelijkheid zijn vragen, welke aan het verschil ten grond liggen; maar de vraag is: souverei-

[p. 80]

niteit van elken Staat of niet? Welke is de grens van de Staats-souvereiniteit, welke die van de magt der Unie? En zeker is het uit den aard der zaak, dat van de oplossing dezer kwestie het lot der Unie voor 't oogenblik afhangt, maar altijd toch op eenigzins andere wijze nog, dan de heer Gasparin het zich voorstelt. De vraag is hier maar: is de slavernij oorzaak of aanleiding van de tegenwoordige geschillen in Noord-Amerika. Ref. houdt het er voor, dat zij niets dan het laatste is.

Een gevolg van Gasparin's redenering is, dat hij de demokratische partij niet tot haar regt laat komen, haar te veel met de slavernij vereenzelvigt. Zeker is het, dat in de geschillen, zoowel door vele aanhangers der republikeinsche partij, als door vele demokraten inconsequent is gehandeld, maar daarom mag de geheele partij der laatsten nog niet onbillijk worden beoordeeld. Het is zoo, deze politiek wordt het meest in de Zuidelijke Staten vertegenwoordigd, maar zij heeft ook voorstanders in de Noordelijke. Men moet hare betrekking op de slavernij als iets accidenteels beschouwen. Doet men het niet, dan moet men onregtvaardig oordeelen, even als Gasparin (pag. 163 sqq.), die aan de demokratische rigting gevoelens toeschrijft, welke hare meerderheid niet gaarne zou onderteekenen. Ref. heeft voor zich liggen een speech van the hon. Horatio Seymour, zoo ik mij niet vergis de gewezen gouverneur. van NewYork - den 4den Julij 1856 te Springfield gehouden, en waarin deze op welsprekende wijze de grondstellingen en argumenten der demokratische politiek uiteen zet; deze redevoering lezende, komt men tot geheel andere inzigten omtrent de partij, die zoo consequent het beginsel van self-governement ontwikkelt.

Ontkent men als Ref., dat de slavernij meer is dan de accidentele aanleiding tot de Amerikaansche geschillen, dan verwerpt men van zelf den paradox, welken Gasparin in dit werk verdedigt. Was de tegenwoordige strijd een gevolg van de zedelijke verontwaardiging van een groot deel der Vereenigde Staten, was zij een strijd tegen de onzedelijke instelling van het Zuiden, en dus eene openbaring van het zedelijke leven in het Noorden, men zou kunnen toestemmen, dat het groote volk van Amerika bezig is met zich

[p. 81]

te verheffen; men kan dit onmogelijk, zoodra men in den strijd, alleen een strijd tusschen twee politieke partijen ziet, de bittere vrucht van de inconsequentie's, waaraan beiden zich hebben schuldig gemaakt.