Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1862

Erwin van Steinbach of de kunst en het leven. Een roman in den hoogeren stijl. Vrij naar het Hoogduitsch bewerkt, door J. Busch Keiser. Te Groningen, bij A.L. Scholtens, 1860. In gr. 8vo., 2deelen. Prijs ƒ 5,00.

‘Een roman in den hoogeren stijl!’ Waarlijk, referent wil wel bekennen, dat hij in den eersten oogopslag niet wist, wat daarvan te denken, terwijl het overige van den titel hem mede niet zeer duidelijk voorkwam. Erwin van Steinbach of de kunst en het leven. Dit alleen laat zich goed lezen. Het spreekt van zelve dat de bouwmeester van den Straatsburger toren een geschikt onderwerp is voor eene beschouwing van de kunst en haren invloed op of hare betrekking tot het leven. Het is ook niet onduidelijk, dat zulk een persoon stoffe aanbiedt voor een romantisch verhaal. Eenige jaren geleden lazen wij met genoegen eene novelle, die den bouwmeester van den Utrechtschen dom tot onderwerp had en waarin de bouw van dat vaderlandsch kunstgewrocht het hoofdbestanddeel uitmaakte. Maar de titel: Erwin van Steinbach of de kunst en het leven, met de bijvoeging: ‘een roman in den hoogeren stijl,’ - neen! het wilde er maar niet in. Wij konden niet begrijpen wat de schrijver of liever de bewerker (want het is eene navolging van de Hoogduitsche uitgave) bedoelde.

Begeerig dit te vernemen, sloeg referent het titelblad om en nu bleek het, wat de bedoeling met den titel niet alleen, maar ook wat de inhoud van het werk was. Het voor ons liggende boek is eene vrije bewerking van eene Hoogduitsche uitgave, die voor vijf en twintig jaren bij Perthes te Hamburg het licht zag onder den titel van: Erwin von Steinbach oder der Geist der Deutschen Baukunst; ein Roman von Theodor Melas. Zie, had de bewerker der Nederduitsche

[p. 19]

uitgave dezen titel maar getrouw of vrij overgezet, dan zou het dadelijk duidelijk zijn, wat men in dit boek verwachten kon.

Intusschen heeft de heer B.K. reeds in den aanvang zijner voorrede een groot abuis, als hij zegt, dat het werk onvertaald bleef, want zoo als ons bekend was, en door het Leeskabinet in zijn bibliographisch album van Augustus 1861 wordt medegedeeld, verscheen, kort na de oorspronkelijke uitgave bij Meijer Warnars te Amsterdam eene vertaling, ‘díe echter geen debiet vond en dan ook gestaakt werd, nadat twee van de vier oorspronkelijke deelen uitgekomen waren.’ De tegenwoordige Ned. uitgave heeft echter niets met gene gemeen, want de heer B.K., onbekend als hij met gene was, heeft het Duitsche boek in verkorten vorm omgewerkt, en wel, omdat ‘in den laatsten tijd weder meer gehandeld wordt over de betrekking tusschen kunst en godsdienst, de verhouding waarin beide tot elkander staan, den invloed dien zij beiden op elkander behooren (uit) te oefenen’ en ‘de geuite gedachten over genoemde onderwerpen’ hem nog altijd ‘eenzijdig en als in de lucht zwevende voorkomen, omdat men zich meer door individueel gevoelen, dan door vaste beginselen laat leiden.’

Het is dus een schoon doel, dat de heer Busch Keiser met zijne omwerking had. De groote vraag, die nu beantwoording eischt is echter: heeft hij dat doel bereikt? En dan mogen wij gerust neder schrijven: Ja. De gedachten over kunst, of liever over de kunst, worden hier medegedeeld, waardig den naam van hem, die zijn naam aan het boek moest leenen. Hij brengt onderscheidene beoefenaars van de bouw- en schilderkunst met menschen van allerlei stand in aanraking, waardoor levendigheid aan die gedachten en eene uitnemende vloeijing aan den stijl geschonken worden.

Wij onthouden ons van eene schets der romantische intrigue, dewijl dit slechts toevoegsel is. Wie het werk leest, moet het doen om den eersten titel, zonder op den tweeden te letten. Het geheel verdient echter in veler handen te komen en wie aanspraak wil maken op beschaving en kennis, kan de lezing van dit werk niet ontberen.

De overbrenging is over het algemeen zuiver, ofschoon

[p. 20]

enkele germanismen aan de pen des bewerkers zijn ontvloeid. Dit zijn echter kleine vlekjes, waarvoor wij eer de schuld aan den corrector willen geven.

Dixi.