Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1862

De Huisvriend. Levensvragen voor ouders en opvoeders, beantwoord door Dr. Moritz Schreber. Naar het Hoogduitsch. (Te) Leeuwarden, (bij) G.T.N. Suringar, 1861. In post 8vo., 98 blz. Prijs ƒ 0,75.

‘Leer den jongen de eerste beginselen naar den eisch zijns wegs!’ Zoo sprak eens de wijze koning van Israël, om het gewigt van het werk der opvoeding aan te toonen, en reeds de oudheid vergeleek het kinderlijk gemoed bij eenen nieuwen aarden pot: de reuk der eerste kruiden, daarin gekookt, gaat nimmer verloren; of bij een stuk was, dat in de zon ligt; iedere indruk, daarin te weeg gebragt, kan nimmer worden uitgewischt, zonder algeheele hervorming. Het blijkt uit die gedachten, hoe zwaar en veelomvattend de taak der opvoeding toen reeds werd geacht.

Bij den voortgang der beschaving en de meerdere eischen, die aan den mensch, door de meerdere ontwikkeling in alle vakken van kunst en wetenschap gedaan worden, is die taak niet in gewigt verminderd, maar veel meer in omvang toegenomen. En terwijl de school, in het algemeen slechts het onderwijs tot haren werkkring rekent en de opvoeding aan de huiskamer overlaat, is het eene gewigtige vraag voor ouders en bestuurders van huizen van verpleging: ‘hoe moeten wij onze kinderen en toevertrouwden opvoeden?’

De beantwoording der vraag is geene gemakkelijke. Meermalen is zij beproefd, doch geheel opgelost is het problema nog niet. Dr. Moritz Schreber heeft zich op nieuw aan de oplossing gewaagd en zijn arbeid is door den wakkeren Suringar voor Nederlanders bewerkt. Uit welk oogpunt schrijver en vertaler de opvoedkunde beschouwen, blijkt uit het motto, dat op den titel staat vermeld: ‘In jeden Mensche liegt ein Gottesfunke. Ihn auf naturlicher Grundlage zu entwickeln, ist: Erziehungskunst; ihn selbständig unbegrenst fortzubilden: Lebenskunst.’ Ja in den mensch ligt eene Godsvonk: de apostel Paulus haalde reeds een der Atheensche

[p. 21]

dichters aan, die gezegd had: Wij zijn van Gods geslacht. Die vonk op natuurlijke grondslagen te ontwikkelen is opvoedkunde en deze gaat naauw gepaard met levenskunst. Opvoeding is niets anders dan de inwerking van eenen vrijen ontwikkelden geest op een wezen, dat men vormen wil. En ofschoon daarbij al wat naar formalisme zweemt, moet geweerd worden, kunnen echter goede opvoedkundige werken veel bijdragen om de ouders te vormen tot goede opvoeders. En daartoe is het bovenstaande werkje uitnemend geschikt. Als een oud huisvriend komt de schrijver tot vaders en moeders; als een arts, voor het welzijn van hun en hunne kinderen, als een opregt gemeend raadgever omtrent het heil van ligchaam en geest.

Hij verdeelt zijne opmerkingen in vier deelen, genomen naar de tijdperken van den kinderlijken leeftijd, als: Eerste levensjaar, Zuigelings tijdperk. Tweede tot zevende levensjaar, Speeltijd. - Achtste tot zestiende levensjaar, Leertijd. - Zeventiende tot twintigste levensjaar, Jongelings- en Jonkvrouwelijke jaren.

Wanneer dit werkje aandachtig gelezen en met zelfstandigheid van oordeel toegepast wordt, kan het van onberekenbaar nut voor het huisgezin niet alleen, maar ook voor de maatschappij zijn.

Van druk, papier en uiterlijk spreken wij niet. De naam des uitgevers is voldoende om daarvan alles goeds te verwachten.

A.

H.