Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1861

Het leven en werken van John Williams, den zendeling der Zuidzee-eilanden, naar het Engelsch door M.H.B. Met een voorberigt van P. van der Goot Pz., Leeraar der Doopsgezinden te Amsterdam. Te Amsterdam, bij P.N. van Kampen, 1860. In post 8vo. 214 blz. Prijs ƒ 1,50.

Wel is het eene merkwaardige geschiedenis, die hier ons wordt meêgedeeld. De naam en de werkzaamheden van den heer Williams verdienen bekend te worden ook buiten zijn vaderland, ja overal waar belangstelling gevonden wordt in de uitbreiding des christendoms op aarde. Teregt wordt van dezen zendeling getuigt: ‘hij was een groot man.’ Wij zouden niet schromen zelfs de eervoller uitspraak op hem toe te passen: ‘een goed man, vol des heiligen geestes en des geloofs!’

Maar niet enkel daarom bevelen wij de lezing van dit goed vertaalde boekje aan. Ook omdat wij meenen, dat hier menige nuttige aanwijzing is te vinden omtrent de eischen van het zendingswerk, menige gewigtige les voor zendelingen. Williams had zijne taak goed begrepen. Wij onderstellen gaarne bij allen, die zich toewijden aan het moeijelijk werk der Evangelie-verkondiging onder de heidenen, vurigen ge-

[p. 199]

loofsijver, innige belangstelling in het heil der menschen, genoegzame kennis van de christelijke godsdienst en volhardenden moed. Maar deze onmisbare eigenschappen zijn op zich zelve niet voldoende om een' goeden uitslag van hunne pogingen te verzekeren. Daar is ook andere geschiktheid, ook praktische bekwaamheid noodig. - Het voorbeeld van Williams leert het. Hij trok zich nevens de geestelijke ook de stoffelijke belangen aan der heidenen onder wie hij verkeerde. Hij deed hen de voorregten kennen der Europesche beschaving, leerde hen huizen en vaartuigen bouwen, den grond vruchtbaar maken en beplanten, en handel drijven met de voortbrengselen hunner akkers. Hij gewende hen aan geregelden arbeid en verbeterde hun uitwendigen toestand.

Zoo won hij hunne harten, zoo ondervonden zij dat hij het goed met hen meende en hun weldeed; natuurlijk leenden zij gaarne het oor aan zijn godsdienstig onderwijs. Hij was bedreven in de voornaamste takken der werktuigkunde, onvermoeid werkzaam, schrander en hulpvaardig voor allen. - Deze eigenschappen gevoegd bij zijne opregte godsvrucht, maakten hem tot een uitmuntenden zendeling.

Het verhaal van zijn leven en werken is onderhoudend geschreven. Wij wenschen de vertaalster geluk met hare welgeslaagde proeve. Moge zij de voldoening smaken dat haar werk door velen gelezen worde. De heer van Kampen heeft gezorgd voor eene nette uitvoering; dat hij in een ruim debiet zijn loon vinde!