Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1861

Luxima, de Profetes. Eene geschiedenis in Indië, door Sydney, lady Morgan. Uit het Engelsch. Te Utrecht, bij J. Herfkens Fz., 1861. In gr. 8vo., 286 bladz. Prijs ƒ 2.80.

Deze roman heeft een vreemden inhoud. Hilarion, een Roomsch zendeling, een model van zelfverloochenende heiligheid, toegerust met vele talenten en gloeijende van ijver voor de zaak zijner kerk, gaat naar Indië om het christendom te verkondigen. Daar ontmoet hij eene uitstekend schoone, jeugdige profetes van Brama, welke, door zijne persoonlijkheid aangetrokken, om zijnentwil den doop ontvangt. Van het eerste oogenblik af heeft de jeugdige priester de vurigste liefde voor haar opgevat. Een hevige strijd tusschen zijne godsdienstige beginselen en zijn menschelijk gevoel ontstaat daardoor in zijn binnenste; maar ook bij dezen heilige, die in ijver een tweede Xaverius kan heeten, is de natuur sterker dan de leer. Door de omstandigheden en door zijn eigen hart vervoerd, gaat hij met zijne minnares op reis, maar wordt onder weg herkend door een Jezuit, die belast is met de inspectie der zendelingsposten. De zoon van Loyola, reeds te voren een vijand van Hilarion, neemt dezen en zijne minnares in naam der inquisitie gevangen. De zendeling wordt wegens ketterij en het verleiden der bekeerlinge door het heilige officie op eene der Spaansche bezittingen tot den brandstapel veroordeeld. Terwijl men bezig is het vonnis uit te voeren, ontvlugt Luxima uit het klooster, waar men haar had opgesloten, en snelt op Hilarion toe om met hem in de vlammen te sterven; doch de inlanders, die aan

[p. 179]

eene amulet de priesteres van Brama herkennen, komen nu in opstand en redden beiden uit de klaauwen der inquisitie. Zij vinden gelegenheid om te vlugten, maar door lijden uitgeput, sterft Luxima onderweg, en Hilarion slijt verder zijn leven als kluizenaar.

Dit werk is door eene bekwame hand en in vele opzigten met talent geschreven; meesterlijk is de strijd in het hart van den zendeling geteekend, juiste blikken worden in de godsdienst van Indië geworpen, de punten van overeenkomst in het bevorderen van onnatuurlijke heiligheid door de godsdienst der Roomsche kerk en die van Indië worden niet minder juist in het licht gesteld, en het geheel, in een flinken stijl geschreven, is het werk van een auteur, die het harte kent, die helder en diep genoeg denkt en genoeg wijsgeer en dichter is om te leeren en te boeijen; maar desniettemin is dit boek ons niet zeer bevallen, eensdeels omdat het doel van den schrijver niet duidelijk uitkomt, ten anderen, dewijl de vereeniging van een Roomschen priester en eene profetes van Brama zeer vreemd en onwaarschijnlijk is, en eindelijk, omdat de uitvoerige behandeling van beider inwendig leven en uiterlijken omgang - zonder dat het optreden van andere personen genoegzame afwisseling aanbiedt - bij het lezen vrij eentoonig wordt. Er zullen er echter zijn, die door het vreemde worden aangetrokken, en dezen kunnen wij verzekeren dat de vertaling verdienstelijk is. Ook van het uitwendige is niets dan goeds te zeggen.

***s.