Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1861

Tooneelen en schilderingen uit het leven in Amerika. Een verhaal naar het Hoogduitsch van Armand, door T. Raven Hzn. Twee deelen. (Te) Groningen, (bij) P. Noordhoff, 1860. Prijs ƒ 5,80.

De schrijver van dit verhaal, de heer Strubberg te Kassel staat, door de werken welke hij vroeger leverde, in het naburige Duitschland gunstig bekend. Ik heb nooit iets van zijne hand gelezen behalve nu deze Tooneelen enz. welke ook in Duitschland zeer gunstig worden beoordeeld. Het kan aan mijn smaak liggen, maar ik mag het niet verzwijgen, dat mijne ingenomenheid met dit verhaal zoo groot niet is.

[p. 112]

Gelooven wil ik, dat men hier Amerikaansche toestanden naar waarheid geschetst vindt; maar als romantisch geschrift is mand's boek naar mijn oordeel lang niet mooi. De lezer beslechte tusschen de Duitsche kritiek, en mijn nuchter, Hollandsch oordeel.

De vertaling - dit is geene subjective meening - is zoo ellendig, als er misschien ooit eene geleverd is. Den heer Raven stel ik voor om dus den titel, welke van zijne inventie is, te veranderen; uit het Hoogduitsch in geradbraakt Hollandsch overgebragt. Foei, het is schande, dat men zich met zoo uiterst geringe taalkennis aan eene vertaling waagt, welke voor de uitgave is bestemd; het is schande, dat men als uitgever niet meer kennis toont te bezitten, of niet genoeg prijs op zijnen naam stelt, om aan zoo onervaren hand eenig werk toe te vertrouwen!

Denk niet, lezer, dat ik overdrijf of te hard in mijn oordeel ben. Gaarne schenk ook ik verschooning voor kleine feilen, welke zoo ligt in eene vertaling insluipen; zelfs een enkele blunder van groveren aard, maakt volgens mij eene vertaling nog niet slecht. Geene genade echter voor werk als dat van den heer Raven, die.....maar oordeel zelf, lezer; ik laat hier eenige van de feilen volgen, welke ik onder 't lezen heb opgeschreven.

Deel I pag. 3: eene doodelijke stilte lag over 't landschap verspreid; pag. 4: paradijsschoone landen; pag. 5: grille kleuren; pag. 7: hierbij kwamen nog haat, eene inwendige verkropping; pag. 7: gefronste wimpers; pag. 10: voort suisde zij (een meisjen te paard); pag. 11: granaatbloesem lippen; pag. 61: eene hardhartige moeder; pag. 68: het overzijdsche dal; pag. 87: een dondergelijk gekraak; pag. 192: zoo min storende hem dit nu anders zou geweest zijn; pag. 193: terwijl het (een hert) zijn loop door het rappelen, waarmede zijne horens het hout van zijn slank ligchaam afweerden, aanduidde; pag. 213: misschien laat met der tijd de misdaad zich vergeten; pag. 216: een onbederfelijke kerel; pag. 286: zij maakten zeer bedenkelijke gezigten.

Deel II, pag. 14: als perspectieve vooruitstekende oogen; pag. 29: de kerk in C...was in den verren omkring de eenige; pag. 41: eens dwingelandsche, hardhartige gebiedster; pag. 137: verbindingsgoed (windsels); pag. 139: die van de plaats

[p. 113]

niet onkundig was; pag. 144: bliksem op bliksem en krak op krak, trok het (?) over de aarde; pag. 145: dat (het weder) wordt ja altijd doller; pag. 145: alle drie braken aan de achterzijde der tent onder het natte linnen uit; pag. 146: woede accoorden; pag. 146: als uit duizend kelen gilde het (de storm) van den voet des heuvels naar boven; pag. 146: in het zelfde oogenblik bliksemde het van de legerplaats van Jerry over; pag. 153: ik zou liever dadelijk naar hem opbreken; pag. 179: schaterlagchende; pag. 181: chinine, waarnaar een mensch de ooren zingen; pag. 181: maar wanneer u de beving overvalt, zult gij wel spoedig uw dansmeester af zijn; pag. 187: espen; pag. 188: maar zijne borst ademde vrij, en zijne polsen sloegen vol en bewogen, gelijk het op eenen avond onder Palmen, Cipressen en Magnolias den mensch vergund is; pag. 188: de brievenbuseik; pag. 190: terwijl de quadrone te vergeefs van de keuken naar het huis luisterde; pag. 201: het afscheid trad hem steil voor den geest; pag. 203: de tijd, waarin het schip van de Middel-landsche zee aan hem in New-York gerigt werd; pag. 227: een elegant gevormde boom; pag. 255: van overwinning vonkelende blikken; pag. 290: paauwen die in hun luchtig rustbed, in de toppen der reuzenboomen aan de rivier opschoten; pag. 292: het deed hem het hart goed zich daarbij uit te weenen; pag. 308: zij zonk gezegend aan zijn hart enz. enz.

Ik heb deze curiositeiten niet geklassificeerd, daar de lezer wel zien zal, wat germanismen zijn, en wat onzin is. De aanteekeningen konden nog met een legio worden vermeerderd, maar men kan van recensent niet vorderen, dat hij het geheele werk overschrijve.

Hartelijk hoop ik, dat de moeite welke ik mij gegeven heb niet zonder vrucht zijn zal; dat de heer Raven niet meer als vertaler zal optreden, en dat de uitgever Noordhoff zal leeren beter toe te zien, wien hij vertaalwerk toevertrouwt. - Den laatstgenoemde mag ik prijzen wegens het vignet, dat op de titels van beide deelen prijkt; het onderwerp is wat sentimenteel, maar teekening en lithographie zijn verre van verwerpelijk.

P.S. een paar curiositeiten uit de vertaling heb ik vergeten op te geven; op verscheiden plaatsen vindt men de uitdrukking

[p. 114]

‘het bliksemde uit zijn tweeloopige bus’ voor: ‘hij schoot zijn geweer met twee loopen af.’ - Ook schrijft de heer R. in navolging van zijn origineel de meeste zelfstandige naamwoorden met eene kapitale letter, misschien heeft de man nooit opgemerkt, dat men dit in onze taal niet doet.