Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1861

Naar Australië! Herinneringen van George Hamlyn. Uit het Engelsch van Henry Kingsley. 2 deelen. Amsterdam, P.N. van Kampen, 1860. In gr. 8vo. Prijs ƒ 7,80.

Wie herdenkt nog niet met genoegen de aangename oogenblikken, die de lezing van Gerstäcker's: ‘Naar Amerika!’ hem verschaft heeft? In eene blijde hoop namen wij daarom gretig dit werk ter hand, en lazen, en lazen door, en hadden

[p. 25]

dikwijls moeite, om het neder te leggen. ‘'t Is in de hoogste mate boeijend en niemand zal 't onvoldaan ter zijde leggen.’ Met deze laatste afgezaagde uitdrukking konden wij des noods volstaan, maar we gevoelen ons gedrongen, om iets meer te zeggen van een werk, dat in ruime mate verdient gelezen en herlezen te worden.

‘Wat is 't eigenlijk voor een werk?’ vraagt gij, en een ander zegt: wel! dat wijst de titel uit. 't Is een boek, waarin beschreven wordt hoe Australië er uitziet, hoe men daar leeft en woont; hoe men daar goud vindt; hoeveel ellende en weelde in Sydney en Melbourne heerschen, en daarbij gevoegd 't reisverhaal van een gezelschap landverhuizers, even als dit gevonden wordt in dat schoone werk van Gerstäcker: ‘Naar Amerika!’

Die uitspraak komt niet geheel met de waarheid overeen. Het grootste gedeelte van 't eerste deel handelt over gebeurtenissen, die in Engeland voorvallen en bevat vooral de geschiedenis van een meisje, dat dwaasselijk verliefd is op een mauvais sujet, zich laat schaken, maar zich daarna, zoo als 't gewoonlijk gaat, vreeselijk bedrogen ziet; vol berouw naar 't ouderlijk huis terugkeert, terwijl haar man tot deportatie wordt veroordeeld. De voornaamste personen, die met de bedrogene in betrekking staan, hebben 't plan opgevat, om naar Australië te gaan, brengen dit plan ten uitvoer en nemen haar mede.

Die gedeporteerde speelt in 't tweede deel een voorname rol, want we vinden hem daar terug als de aanvoerder van eene bende, die op moord en roof uitgaat, totdat hij eindelijk, na in eenen aanval - hoewel onwetend - zijn eigen zoon doodgeschoten te hebben, in handen van de policie geraakt en op 't schavot zijn leven eindigt.

‘Maar,’ zegt gij, ‘als er niets anders in staat, waarom dat dan juist in “Australië” te doen plaats hebben?’ Een oogenblik geduld en 't zal u duidelijk worden.

De lotgevallen der handelende personen worden ons mede in dit werk getrouw verhaald, 't geen als van zelve aanleiding geeft, om vele bijzonderheden aangaande dit werelddeel mede te deelen, al bepaalt zich die beschrijving meer tot de vrije natuur, terwijl zij de steden, en het leven, dat daarin geleid wordt, eene enkele maal als ter loops vermeldt.

[p. 26]

Maar ik zal u zeggen, wat het boek zoo schoon, zoo boeijend, zoo onderhoudend, ja! zoo leerzaam doet zijn.

't Is de eenvoudige, onopgesmukte wijze, waarop alles wordt medegedeeld; 't is de verscheidenheid van karakters, 'tis de rijke afwisseling van voorvallen, 't is de heerlijke natuurbeschrijving. Eene menigte personen komen in dit werk voor en gij vergezelt hen gaarne bij al hunne lotgevallen; hier gevoelt ge u gestemd tot zachtere gewaarwordingen; dáár doet eene bladzijde u glimlagchen; hier ontvangt ge bij de beschrijving der verschillende natuurtooneelen menige nuttige les en verneemt veel, wat gij misschien nog niet weet; dáár ontvangt ge als mensch eene heilzame vermaning of een navolgenswaardig voorbeeld, wanneer de schrijver u den diep gevallene schetst, of u in eenen prettigen huiselijken kring binnenleidt. Gij vindt niets onnatuurlijks; geene poging om effekt te maken; niets van dat alles; alles gaat zijnen natuurlijken gang en toch is 't boek rijk aan plaatsen, die met zooveel vuur zijn geschreven, dat het u boeit en uwe aandacht op 't levendigst gespannen houdt.

Om een bewijs te geven van het door ons aangevoerde, willen wij een gedeelte afschrijven van 't 15de hoofdstuk, waarop het vignet voor het tweede deel betrekking heeft, en waarin Sam Buckley alles aanwendt, om zijne Alice voor een dreigend onheil te waarschuwen en haar te redden.

‘Het gebergte, eene blaauwe wolk aan den gezigteinder, toen hij van huis ging, hangt nu met zijne rotsen en spitsen boven hem in de lucht. Toen hij den berg opreed, zag hij een arend, die zich als een kleine stip tegen de blaauwe lucht afteekende, om den hoogsten top zwieren; een oogenblik - ten minste het scheen hem een oogenblik - en die top was achter hem. Widderin (zoo heet het paard) hield zich goed; er was hoop. Voort, beest! voort!’

‘Brave, dappere, oude Widderin! wordt gij vermoeid? waarom nu reeds? Nog een weinig langer volgehouden; houd u goed dezen éénen, enkelen dag, en dan wachten u de heerlijkste weiden, tot dat gij ook den weg van alle paarden gaat. Voort, beest, voort!’

‘Weet gij niet meer, oude, beste Widderin! hoe dikwijls hare zachte hand uwen nek heeft gestreeld? En nu, ach God! Widderin! nu zullen moordenaars met bebloede handen haar

[p. 27]

aangrijpen, als wij niet bij tijds komen. Voort, beest! voort!’

‘Helaas! goed, gewillig beest! Gij verstaat hem niet, die thans tot u spreekt uit den vollen angst van zijn hart. Slechts weet gij, dat uw vriendelijke meester op uwen rug zit; daarom wilt gij voortsnellen, tot dat de krachten u ontzinken. Dappere, moedige Widderin! denk aan uwe voorvaderen, denk aan den grooten dag, toen uw vader Arcturus voorwaarts stoof en als de wind voorbij suisde, te midden van de verbaasde menigte toeschouwers, en toen eenige dagen later door geheel Engeland de tijding liep: De Arcturus heeft het gewonnen van den Derby. Denk aan den tijd, toen uwe grootmoeder den Sheik Abdullah droeg en in een wervelwind van zand in de woestijn met hem voortrende, de verschrikte karavaan na! Ach! gij weet niets van deze dingen. En toch, God lof! uwe vaart vertraagt niet. Wij zijn nu niet ver meer af, mijn moedig beest. Wij zullen nu haast ons lot kennen. En toch duurt het nog veel te lang. Voort, beest! voort!’

‘Wederom is hij in het bosch en rijdt hij voort langs het diepe, zandige pad, te midden van het varenkruid. Hij hoort het klateren der rivier en weet, dat nu het einde van zijnen togt nadert.’

‘Drink nu niet, goede Widderin! Over een uur kunt gij een emmer vol champagne krijgen, als gij wilt, maar buig nu uwen nek niet naar het frissche, klaterende water. Fladder en plas door het water, maar drink niet. Ginds, twintig schreden hooger op den oever, ginds bij dien kersenboom kunnen wij het huis zien. Dan weet ik mijn lot. Voort, in Gods naam, voort, beest! voort!’

‘En het huis is in 't gezigt, en een wilde kreet van dankbaarheid en onuitsprekelijke vreugde ontsnapt aan zijne borst. Nog ligt daar het huis, te midden van den liefelijken omtrek, even vredig als altijd, en daar bij de volière staat eene bevallige, witte gedaante. Het was Alice, onbewust van het vreeselijk gevaar, dat haar dreigt.’ -

Op deze wijze voortgaande, zouden we nog meer bewijzen kunnen aanvoeren, zoowel van den boeijenden stijl, waarin

[p. 28]

het werk is geschreven, als van de vloeijende vertaling; maar liever raden wij elk aan, het te lezen.

Van de uitvoering zeggen wij niets. Wat bij den heer van Kampen uitkomt, is......maar, basta! goede wijn behoeft geen krans.

W.

des ch.