Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1860

Chinesche huizen.

De huizen van Chinezen verraden geen het minste spoor van oosterschen smaak; ze zijn zeer eenvoudig en in velerlei opzigten gelijk aan de bouworde, welke men te Pompeji heeft gevonden. Even als in deze Romeinsche stad hebben noch de huizen der grooten, noch de woningen der burgers vensters, welke op straat uitzien, maar allen ontvangen licht van eene inwendige open ruimte of plaats. De ruiten worden er, òf door geolied of gevernist papier, óf door fijne geweven stoffen vervangen, zoodat er steeds eene soort van schemering in de vertrekken heerscht; deze worden dan ook

[p. 60]

daarom bij dag schier overal door eene hangende lamp verlicht. Alle aanzienlijke huizen hebben een drietal deuren, waarvan de middelste niet dan bij buitengewone gelegenheden of tot ontvangst van een aanzienlijken gast wordt gebruikt; de beide andere dienen tot dagelijkschen in- en uitgang. Des nachts worden deze ingangen door lantaarns verlicht, terwijl een daarboven aangebragt opschrift naam en titel van den bewoner verkondigt. De onderbouw van het huis bestaat uit graniet of eene andere vaste steensoort, het overige muurwerk daarentegen is in den regel uit tegels opgetrokken.

De magazijnen zijn steeds met allerlei schilderwerk versierd, welke grootendeels de aldaar verkocht wordende voorwerpen aanschouwelijk maken en voor het groot aantal dergenen die niet lezen kunnen, de plaats van een prospectus vervangen; dikwerf vindt men daarbij de woorden gevoegd: ‘Hier bedriegt men geen koopers!’ De kleine en eenvoudige winkels kan men ligtelijk herkennen aan vlaggen van verschillende kleuren, welke aan lange staken voor die huizen fladderen. De geveldaken steken ver over de muren uit en worden door beschilderde, houten kolommen ondersteund. Boven op de punt van het dak is meestal een drakenkop met geopenden muil aangebragt, om daardoor onheilen van boozen aard van de woning af te keeren; al naar gelang van den rang des eigenaars is het dak groen, rood of geel aangestreken en gevernist.

Bij het binnengaan in de woning van een rijken Chinees komt men eerst in een voorportaal, in welks midden zich een bekken met springende fontein en goudvisschen bevindt. De muren zijn met zijden stoffen behangen, waarop spreekwoorden van confucius en andere wijzen zijn geborduurd. De voetbodem is van porcelein, hetwelk men des winters met kostbare tapijten bedekt, terwijl langs de wanden zitplaatsen zijn aangebragt, welke door potten met heerlijke bloemgewassen van elkander gescheiden zijn. Uit de eene zijde van dit portaal komt men in de eetzaal, waarvan het ameublement in eene hoefijzervormige tafel, benevens een aantal stoelen en eenige presenteertafels bestaat. Nogtans is er zooveel ruimte gelaten, dat de bedienden zich gemakkelijk bewegen en de goochelaars hunne voorstellingen geven kunnen. De andere zijde van het portaal grenst aan de receptiezaal, waar de eigenaar gewoonlijk al zijne weelde heeft ten toon gespreid. Men ziet

[p. 61]

hier tafels van rozen- en kamferhout, welke met vogels, kapellen en bloemen ingelegd, met groote kunst gesneden en van even bewonderingwaardigen vorm als kleur zijn. Als zich rondom zulk eene tafel een gezelschap verzamelt, dan spant men er zijden behangsels om, opdat de vrouwen daarbij kunnen komen en, zonder gezien te worden, aan het gesprek deelnemen. Verscheidene andere kleine vierkante tafels, aan welke de gasten rooken of bladeren van eene zekere soort peper kaauwen, doen deze zaal veel overeenkomst hebben met een Europeaansch koffijhuis. Het schoonste sieraad van dit vertrek zijn echter de lampen, welke aan het rijk vergulde beeldhouwwerk der zoldering zijn opgehangen. Zij zijn gewoonlijk uit paarlemoer, hoorn of gekleurd glas, met fraai schilderwerk voorzien, vervaardigd, en, hetgeen een wonderbaar effect te weeg brengt, door geslepen kristal omgeven. Soms zijn daaraan kappen van geborduurde zijde, waarvan franjes en breede linten afhangen, aangebragt, terwijl men ze niet zelden vindt ter grootte van onze lichtkroonen.

Achter het voorportaal, de eet- en receptiezaal bevinden zich de woonkamers en slaapvertrekken. Deze laatsten zijn slechts gemeubeld met een bed, een wasch- en kleedtafel en een kleine spiegel. De bedden zijn bovendien een artikel van weelde bij de Chinezen. Vroeger sliepen zij op den grond op dekens, bontwerk of matten van bamboes. Thans evenwel hebben zij bedden, maar deze bestaan, zoowel bij de rijken als bij de armen, enkel uit twee planken, welke aan houten blokken bevestigd en met eene matras bedekt zijn. In aanzienlijke woningen voegt men er een troonhemel met lange behangen bij. Zoowel de mannen als de vrouwen leggen zich slechts half ontkleed neder; zij trekken alleen schoenen, kousen en de bovenkleederen uit. Gewoonlijk bedekken zij zich met katoenen dekens en als het koud is met bontwerk.

Deuren in het inwendige der woningen kent men in China volstrekt niet. De deuropeningen, door welke de verschillende vertrekken met elkander in verbreiding staan, zijn met fluweel of geborduurde wollen stof bedekt. Evenmin heeft men er schoorsteenen; de verwarming geschiedt door middel van een aantal bekkens met kolen gevuld, welke in het midden van het vertrek zijn geplaatst; ook heeft men

[p. 62]

er geene klokken of pendules, maar zand- of waterloopers, welke in alle huizen, zoowel arm als rijk, aanwezig zijn.

De open plaatsen binnen in de woningen zijn meestal met balkons en galerijen, springfonteinen en welriekende bloemen voorzien; ook bevatten zij kleine paviljoens, welke als speelzaal dienen en in welke men des zomers beschutting voor de warmte vindt.

In eene menigte paleizen en zomerverblijven der grooten, nemen deze binnenplaatsen soms eene aanzienlijke ruimte in en zijn er kunstige fonteinen, vijvers en rotsgrotten aangebragt; om echter zulk eene huizing aan te leggen, heeft men de bijzondere toestemming des keizers noodig, die haar dikwerf weigert, om niet te veel grond, welke bebouwd kan worden, nutteloos verloren te doen gaan. Elk dezer prachtige paleizen heeft zijne tempels voor de verschillende afgoden, welke tevens een aantal in marmer gebeitelde opschriften bevatten. Het behoort tot den goeden smaak, de daken met een net van dun koperdraad te bekleeden, ten einde de vogels te verhinderen er hunne nesten te bouwen. Alle keizerlijke paleizen en verblijven zijn daarmede voorzien.

De hoogste huizen hebben slechts twee verdiepingen, de benedenverdieping daaronder begrepen, want men houdt het voor eene oneer, onder de voeten van een ander te wonen.

De Chinezen noemen alle openbare gebouwen tempels, zelfs de magazijnen, bibliotheken, schouwburgen enz. De schoonheid van den bouwtrant derzelve bestaat enkel in schilderwerk, verguldselen en dergelijk versiersel, hetwelk daaraan intusschen al het bewonderingswaardige aanzien ontneemt. Ofschoon de aan het geloof gewijde tempels hoog genoeg zijn opgetrokken, schijnen zij nogtans door de dubbele galerij, rondom aangebragt en wier zuilen de aarde raken, als het ware laag bij den grond gebouwd.