Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1860

Souvenir, uitgegeven ten voordeele der vereeniging te Amsterdam: tot ondersteuning van hulpbehoevenden en hare bewaarscholen. Proza en poëzie van verschillende auteurs, verzameld door Anna A. Bergendahl. Opgedragen aan Hare Majesteit de Koningin. Tweede en herziene druk. Amsterdam, gedrukt bij Metzler en Basting, 1857. Prijs f 2.50.

De philantropie van onzen tijd strekt hare zorg voornamelijk uit tot verwaarloosden en afgedwaalden van allerlei soort, en dit is oorzaak dat de brave personen en huisgezinnen uit de volksklasse, die werkzaam, ordelijk en onberispelijk leven en buiten eigen schuld stoffelijk gebrek lijden en gevaar loopen in den zwaren strijd te bezwijken, niet zelden te vergeefs naar eene andere reddende en helpende hand dan die des armbestuurs uitzien, welke hun echter gereedelijk zoude worden toegereikt, als zij in de categorie van die zedelijk bedorvenen en misdadigen behoorden, voor wier redding (dank zij de christelijke liefde) verschillende inrigtingen bestaan. Met blijdschap en belangstelling mag de menschenvriend derhalve wel vereenigingen begroeten, welke zich het lot der door ons bedoelde hulpbehoevenden aantrekken, en daaronder moet ook gerangschikt worden de Amsterdamsche vereeniging tot ondersteuning van hulpbehoevenden, die sedert verscheidene jaren, niet slechts door met overleg en wijsheid uitgereikte geldelijke ondersteuning veel leed heeft verminderd, maar bovenal veel zegen heeft gesticht door invloed en voorspraak, raad en bestuur, door het verschaffen van werk en geschikte betrekkingen aan hare beschermelingen. Zij heeft, om hare kas te stijven, bovenstaand werk uitgegeven, dat wij bovenal om het doel der uitgave aanbevelen; want door het te koopen ondersteunt men immers eene edele zaak der christelijke liefde; maar er is ook nog andere grond tot aanbeveling; want ook het boek heeft veel aanlokkelijks, het mag op elk boekenrekje wel een plaatsje innemen, en is bijzonder geschikt om tot

[p. 451]

geschenk te worden gebezigd. De rijk vergulde rood linnen band, de vergulde snede, het fijn en zwaar papier en keurige platen, waaronder een fraai portret van H.M. de Koningin der Nederlanden, zijn zoovele bevallige sieraden, wat het uiterlijk betreft. En wat de hoofdzaak, den inhoud aangaat, deze is, zoo als met zulke verzamelingen al ligt het geval is, verschillend in waarde en ook ongelijksoortig. Niet alle daarin voorkomende bijdragen, die beroemde namen dragen, beantwoorden aan de verwachting, die zulke namen opwekken; maar toch is er ook goeds en schoons te vinden, en daaronder rangschikken wij in de eerste plaats de poëzie van Ds. j.j.l. ten kate, Ds. ludwig c. lentz en der vroeg ontslapen albertina kehrer. Overigens worden er stukken in gevonden van Ds. h.a.w. brandt, j.c. bergendahl, w. van oosterwijk bruijn, Mr. i. da costa, p. van eik, e. gerdes, Ds. j.p. hasebroek, w.j. hofdijk, Ds. h. joosten, Mr. l. keijzer, Ds. h. kerkhof, Mr. h.j. koenen, Dr. j.j. van oosterzee, Dr. j.h. sonstral, h. tollens, j. wolters en anderen.

Poëzie en proza wisselen elkander af en hebben meestal eene godsdienstige, zedelijke en philantropische strekking.

Wij deelen als proeve uit dezen bundel, met eenige verkorting, een dichtstukje van albertine kehrer mede, dat ons door zijne ongedwongenheid en frischheid zeer beviel. Het is getiteld: Een rijm aan mijn' tweejarigen neef.

Knaapje, uit wiens heldere oogjens,

Als twee starren in den nacht,

Schittrend onder de effen' boogjens,

Levenslust en schalkheid lacht.

O, wat gluurde ik graag eens even

Over 's noodlots schouder heen,

Wat er toch wel staat geschreven

Van de toekomst van uw leven

En uw loopbaan hier benêen!

Wacht hem veder, preekrok, degen,

Koopmans-grootboek, doctorshoed!

Wordt hij eenmaal allerwegen

Hoog geëerd en diep gegroet?

[p. 452]

 

Eens l'enfant cheri der schoonen,

 

Knap, galant en rijk begaafd,

 

Krullend haar en loode koonen,

 

En zoo aardig en beschaafd;

 

Of - een ongelukkig minnaar,

 

Die wel twintig blaauwtjens loopt,

 

Vaak verwonnen, nooit verwinnaar,

 

Maar die altoos wacht en hoopt?

 

 

 

Eens een achtbaar man en vader,

 

Met tien kinders om hem heen?

 

Of een stugge vrouwensmader

 

Met zijn hondjen liefst alleen?

 

Een, in wiens berooide zakken

 

Schaars een geeltjen binnengleed,

 

Die zijn kamers zelf kan plakken,

 

En de kunst van verwen weet?

 

Of - een deftig, respectabel,

 

Hoogstfatsoenlijk man van geld,

 

In zijn zaken zeer capabel,

 

Met de grooten meê geteld?

 

 

 

Maar geen antwoord op mijn vragen!

 

'k Word niet wijzer dan ik was,

 

't Ernstig boek is digtgeslagen

 

Voor ik er een woord van las.

 

't Zij! Eens zal de loop der jaren

 

Al de nevels op doen klaren,

 

Waar uw lot zich in verhult.

 

Dus - tot zóólang slechts geduld!

 

Word intusschen braaf en schrander,

 

Word een echte Nederlander,

 

Trouw van hart, van zeden rein;

 

Mogt ge eens uwer oudren eere,

 

En hoe ooit het lot zich keere,

 

Bovenal een Christen zijn!

***s.