Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1860

I. Gezondheid, de grootste schat. Eenvoudige voorschriften tot behoud en herstel der gezondheid. Lees- en leerboekje voor de scholen. Te Groningen, bij F. Folkers. 75 bladz. Prijs f 0,20.
II. Eerste leesboekje over de natuur. Tweede druk. Te Groningen, bij denzelfden. 36 bladz. Prijs f 0,12½.
III. Rekenoefeningen met getallen van 1 tot 100; door L. Bouwman, onderwijzer te Oostermeer. Te Groningen, bij denzelfden. 16 bladz. Prijs f 0,07½.

I. 't Is onbetwistbaar, dat de gezondheid als de grootste schat beschouwd moet worden, en de waarheid hiervan is door alle tijden heen beseft. Maar even waar is 't ook, dat men, gedurende de laatste jaren, zich ten doel heeft gesteld, om de menschen meer en meer de middelen aan te wijzen, waardoor men dien grooten schat kan verkrijgen en behouden.

Beter dan door de Holloway pillen en zalf, heeft de maatschappij: Tot Nut van 't Algemeen, door de uitgave der gezondheidsleer daartoe medegewerkt, en verscheidene bekwame mannen hebben het hunne bijgedragen, om den menschen de oogen te openen, en de ware bronnen aan te toonen, waaruit de gezondheid te putten zij.

De schrijver van het voor ons liggende werkje zegt in zijn voorberigt: ‘Ook de school kan stof aanbieden, die op dit onderwerp betrekking heeft.’ Wij zijn dit ten volle met hem eens, en voegen er bij, dat ook wij zoo gaarne zouden zien, dat er hoe langer hoe minder ouders werden gevonden, die hunne kinderen verweeken en vertroetelen, door ze met allerlei drankjes en pillen vol te proppen en de maag te bederven en voor het gebruik van behoorlijk, versterkend voedsel ongeschikt te maken; ja, die - bijna zouden we

[p. 427]

aarzelen, om het neder te schrijven - wel niet schijnen te rusten, voor dat zij de eene of andere kwaal of ongesteldheid bij hunne kinderen hebben ontdekt.

Dat een ander uiterste - strafwaardige achteloosheid of eene zoo genoemde lust tot harden - evenzeer af te keuren is, spreekt wel van zelve.

Zeer gepast komt het ons derhalve voor, om kinderen reeds vroeg met dit kostbare kleinood - de gezondheid - bekend te maken, opdat zij reeds vroeg leeren beseffen, hoeveel en wat er gedaan kan worden, om dien schat te bewaren, en hoe weinig er noodig is, om dien schat te verliezen; om hun reeds vroeg in te prenten, hoe zij in zich zelven en niet altijd door aangebragte hulp, de middelen bezitten, om hun ligchaam krachtig en sterk te maken, en hen vooral tot bestendige werkzaamheid - dien steun der gezondheid - aan te zetten.

Daartoe kan dit werkje, onzes inziens, zeer goed aangewend worden, en wij wenschen het daarom in veler handen, daar wij elke poging toejuichen, die wordt aangewend, om reeds bij kinderen de gezondheid des ligchaams, die zulk eenen gewigtigen invloed heeft op de ontwikkeling van 't verstand, op hare hooge waarde te doen schatten!

II. Men wordt tegenwoordig als 't ware overstroomd met werkjes en werken over natuurkunde, over de natuur enz., die niet alleen een groot verschil opleveren in grootte en prijs, maar vooral ook in bruikbaarheid en gehalte.

Het voor ons liggende werkje brengt eene aanbeveling mede, ten minste, zoo die altijd in eenen herdruk te vinden zij. 't Maakt, volgens den titel, ook volstrekt geen aanspraak op den naam van natuurkunde, maar noemt zich zeer bescheiden: eerste leesboekje over de natuur, en als zoodanig kunnen wij 't gerust aanbevelen. 't Is geheel in den kindertoon geschreven, en de vragen, die hier en daar aangetroffen worden, kunnen dienen, om de bruikbaarheid te vermeerderen.

Enkele uitdrukkingen, zoo als: fladderde hij om mij toe; rolrond; holle damp; van langzamerhand, bevielen ons minder. De correctie is vrij goed; bladz 11 vinden wij: hart voor hard; bladz. 14: de bek voor: den bek; bladz. 15: die voor:

[p. 428]

dien; bladz. 30: doods voor: doodsch; hetwelk bij eenen herdruk verbeterd zoude kunnen worden.

Druk en papier zijn goed; de prijs is zeer matig.

III. De heer bouwman heeft zich door zijne rekenkundige werkjes, onder zijne ambtgenooten reeds eenen goeden naam verworven; daarvan immers getuigen de herdrukken van verscheidene zijner uitgegevene rekenboekjes. Ook van het hierbij aangekondigde werkje kunnen wij niets dan goeds zeggen. Het beantwoordt geheel aan den titel, en de kleine voorstellen, voorkomende in de toepassing, zijn zeer doelmatig en geschikt voor die kinderen, voor welke zij bestemd zijn.

W.

des ch.