Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1860

De strijd om Italië, onder redactie van A. Ising. Te Rotterdam, bij H. Nijgh. Met platen. In 4o., 116 bladz.

Weinig landen in Europa zijn in de laatste jaren zóó bij herhaling genoemd, als Italië. Die naam is in ieders mond. Op dat schoone land is ieders oog gevestigd. Dat land, zóó rijk door de natuur beschonken, dat het een paradijs op aarde kon zijn; dat land, zóó ongelukkig en zuchtende onder het dwangjuk der slavernij; die bevolking, vurig van karakter, met bloed even zoo kokend, als de elementen, die den bodem in beroering brengen; die bevolking dapper in den strijd, hakende naar vrijheid, gloeijende van vrijheidszucht, maar aan den anderen kant die bezadigdheid missende, die alleen eenen goeden uitslag en eene duurzame vrijheid kan verschaffen; ziet, dat land en die bevolking moeten onze levendige belangstelling wekken, als wij daar eenen strijd zien voeren om het dierbaarste goed: om de vrijheid. Maar hoeveel belangstelling dit alles ten tijde van de gebeurtenissen zelve moge inboezemen; hoogst aangenaam is het, om na den afloop eenen kalmen blik op het gebeurde te kunnen slaan, om nogmaals bedaard de oorzaken na te sporen, den loop der zaken in al zijne bijzonderheden te volgen, en door eenen onpartijdigen beschouwer bij al de merkwaardige personen en belangrijkste voorvallen te worden bepaald.

Dit is het doel van het voor ons liggende boek, en wij

[p. 412]

gelooven niet te veel te zeggen, als wij verzekeren, dat dit doel volkomen is bereikt geworden. In duidelijken en boeijenden stijl wordt de lezer eerst gewezen op den staatkundigen toestand van Europa in den aanvang van 1859, op de gebeurtenissen in Italië in de jaren 1848 en 1849, en de beschouwing vangt aan met de verheffing van den kardinaal alaslai tot paus. De geheele geschiedenis van die eerste jaren der regering van den nieuwen paus, de verwikkelingen met Oostenrijk, de houding door Frankrijk toen aangenomen; dit alles wordt duidelijk en bondig uiteengezet. Vervolgens wordt de strijd van karel albert en Venetië tegen Oostenrijk behandeld, en zoo krijgt de lezer een duidelijk overzigt van de gebeurtenissen, die het jaar 1859 voorafgingen.

Na eenige bladzijden gewijd te hebben aan de houding van Oostenrijk en Frankrijk tegenover elkander, wordt de lezer met de verschillende belangwekkende personen bekend gemaakt, die in den daaropvolgenden strijd hebben uitgemunt. De korte levensbeschrijvingen zijn zeer belangrijk; en vormen naar ons oordeel het voornaamste gedeelte van het werk. Hoe kort ze ook zijn, toch maken ze ons niet alleen met de afkomst van al die beroemde mannen op staatkundig en krijgskundig gebied bekend, maar op eene onpartijdige wijze worden hunne karakters daar ten toon gesteld en geven aanleiding om een duidelijker blik te werpen op hetgene zij hebben verrigt, en een juister oordeel over hunne handelingen te vellen. Zij schijnen over 't algemeen uit goede bronnen geput te zijn en hebben eene blijvende waarde.

Op deze levensbeschrijvingen volgt een naauwkeurig verslag van den ge voerden strijd zelven, 't welk meestendeels datgene is, wat in dien tijd de nieuwsbladen ons hebben medegedeeld, met dit groote onderscheid, dat die verschillende berigten, dagorders, enz. hier tot een zamenhangend geheel zijn geordend, en meer dan eens verrijkt met zeer belangrijke bijzonderheden, die het drooge, doorgaans aan die verslagen eigen, geheel wegnemen.

De schrijver eindigt met den wensch, dat de brandstoffen, die in dat schoone maar veel bewogen land nog liggen opgehoopt, niet op nieuw vlam vatten en tot krijg leiden zul-

[p. 413]

len. Die wensch heeft voorloopig geene verhooring gevonden. Nadat in het Noorden van Italië de strijd geëindigd en de gewenschte vrijheid - behalve voor Venetië - verkregen was, heeft het Zuidelijk deel, dat zuchtte onder eene dwingelandij, bij welke de druk van het Oostenrijksche juk in de schaduw moest staan, de wapenen aangegord, onder aanvoering van den vrijheidslievenden garibaldi, die in zijnen geheelen levensloop tot dusverre heeft getoond, dat hij voor het verkrijgen van die vrijheid alles veil heeft, en vrij van alle baatzuchtige bedoelingen, met vasten tred voortgaat te midden van de groote hinderpalen, die aan zulk eene onderneming verbonden zijn.

De uitvoering van het werk is zeer goed. Helder en duidelijk is de druk, en daarenboven prijkt het met een twintigtal platen, die den heer blommers tot eer verstrekken, en waaronder er enkelen zijn, die door menigeen met belangstelling zullen worden bezigtigd, al was 't alleen, om zich een duidelijk idee te vormen van 't afgrijselijke van den krijg. Zulke gedachten bezielden ons bij 't zien van de platen voorstellende het gevecht bij Monte-Bello en de Zouaven bij Palestro. Op de plaat, welke garibaldi voorstelt, hadden we wel een beter paard gewenscht; een paard, meer in overeenstemming met zijnen levendigen meester, want terwijl wij den held zien afgebeeld met uitgetogen zwaard, terwijl zijne vurige blikken elken strijd schijnen te tarten, loopt het paard met hangenden kop op een sukkeldrafje.

Wij eindigen ons verslag met den wensch, dat de wakkere uitgever, die aan zijne uitgaven zoo veel zorg besteedt, ons moge in staat stellen, om den nu op Sicilië gevoerden strijd op dezelfde wijze te kunnen volgen, en hij door een ruim debiet van dit werk moge aangespoord worden, om een met dezelfde zorg bearbeid werk voor het publiek verkrijgbaar te stellen.

des ch.