Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1860

Bedenkingen tegen ‘de beschouwingen over de oefeningen der infanterie, bepaaldelijk ook der infanterie-militie,’ door een' luitenant der infanterie. 's Hertogenbosch, bij A.H. Kante, 1860. Prijs f 0,40.

Het was een gelukkig denkbeeld van den luitenant der infanterie om zijne ‘bedenkingen aan de algemeene critiek bloot te stellen;’ had zijn Ed. de recensie kunnen lezen in de Vaderlandsche Letteroefeningen van de maand Junij dezes jaars, no. 6, welligt had zijn Ed. er in berust (in verband met zijne verklaring in het voorwoord) om het bij ‘de wisseling van denkbeelden bij de wetenschappelijke vereenigingen der officieren van het korps’ te laten; de bedoelde re-

[p. 366]

censie toch is in beginsel tamelijk gelijkvormig aan de ‘bedenkingen.’ Aan die gelukkige omstandigheid alzoo is het te danken, dat deze ‘beschouwingen’ meer in het openbaar en beter ontleed als dat wel in eenig tijdschrift doenlijk is, zijn wederlegd. Minder echter stond ‘de toon en de doorstralende geest’ der recensie ten doel, dan wel de positieve beoordeeling van ons tegenwoordig oefeningstelsel, hetwelk recensent met den luitenant der infanterie, althans voor een groot gedeelte, beschouwd als dolzinnig, gebrekkig en onvolledig!...

Dat recensent de meeste voorstellen in de ‘beschouwingen,’ uit hetzelfde oogpunt beoordeelde als waaruit de luitenant der infanterie deze heeft beschouwd, moge uit het volgende blijken: Op bl. 12 zegt de luitenant: ‘Aangezien een troep, om in vredestijd te worden geoefend, zich van en naar het exercitie-terrein moet kunnen begeven, en zoowel in oorlogs- als in vredestijd afstanden moet kunnen afleggen, en zich daarbij gemakkelijk moet kunnen bewegen, zonder dat daarbij in de verste verte aan eene vijandelijke ontmoeting behoeft gedacht te worden, zoo is het noodig, tot bevordering van orde en eenheid, dat daartoe reglementair geschikte formaties en doelmatige bewegingen worden voorgeschreven, welke in plaats van nadeelig te zijn voor de taktische waarde van een' troep, die integendeel verhoogen;’... in dezen geest schreef recensent op bl. 266, Vad. Letteroef., het volgende: ‘“Zijn de bevelhebbers gevormd, dan voorzeker zullen ze de voorschriften weten te wijzigen en zich niet voorstellen als had men vóór den vijand de linieschool in de hand!... Wij hebben in het laatste kamp, bij Zeist, geheel in dezen geest zien handelen. Er werd gemanoeuvreerd naar aanleiding van reglementen en over het algemeen ging dit ordenlijk toe.”’

Betrekkelijk de linieschool, zegt de luitenant op bl. 13: ‘Ons reglement voor de linie-evolutiën uitsluitend als manoeuvreer-reglement beoordeelende, zoo als de St. der Besch. doet, dan deelen wij volkomen zijn ongunstig oordeel hieromtrent. Beoordeelen wij dit reglement daarentegen naar de tweeledige strekking, hiervoren geuit, dan is ons oordeel minder ongunstig, en de voorgeschrevene handgrepen en rigtingen verwerpen wij niet; de kolonne op geheelen af-

[p. 367]

stand, keuren wij als marschvorm goed...’ Hiervan zegt rec. op bl. 266, Vad. Letteroef.: ‘“Op bl. 22 wenscht de schrijver (St. der Besch.) de linieschool, als tot een verouderd taktisch stelsel behoorende,” te zien afgeschaft; wij wenschen dit niet, doch dringen, met den schrijver om zijne juist aangevoerde redenen op bl. 23, 24 en 25 (betreffende de fronten plaatsveranderende bewegingen) ten sterkste op eene wijziging aan.”’

Op bl. 32 der ‘bedenkingen’ lezen wij: ‘Het vlugschrift (Besch., bl. 21) beveelt vooral de oefeningen in het verspreide gevecht, het bezetten en verdedigen van terreinvoorwerpen en vestingen, alsmede het maken van hutten, kookgaten, enz. aan;... wij hebben geene enkele tegenwerping op deze algemeen erkende, goede grondbeginsels te maken...’ Zonder iets op de juistheid der ‘bedenkingen’ op de ‘beschouwingen’ af te dingen, veroorloven wij ons hier eene kleine bemerking. Zij is deze: de bedoelde aanbeveling van den St. der Besch. leest men op bl. 12 en v.; doch op bl. 21 zegt St. dat deze oefening ‘geheel wordt verwaarloosd!’ er moge nu wel ‘geene tegenwerping te maken zijn op de algemeene grondbeginselen’ (de oefening zelve), zoo neemt dit niet weg dat recens. in de Vad. Letteroef. hierboven bedoeld, protest aanteekende tegen die uitdrukking: ‘Verwaarloosd’ immers zegt recens. op bl. 265, dat deze ‘“uitspraak bitter is, althans voor die regimenten alwaar alles naar behooren wordt beoefend en meesttijds onder het oog van den chef!”’ gaarne hadden wij den luitenant der infanterie insgelijks tegen deze hoogst gewaagde uitdrukking zien protesteren.

De luitenant der infanterie wenscht - op bl. 54 - ‘de leiding der oefeningen van 1^o September tot ultimo October aan de regiments- of brigade-kommandanten te zien opgedragen.’ Klaarblijkelijk was de brigade formatie, tijdens het drukken der ‘bedenking’ nog niet opgeheven; thans is de territoriale kommandant met deze leiding belast.

Eene juiste beoordeeling vinden wij in de ‘bedenkingen’ op bl. 55, betreffende het besteden van den overigen oefeningstijd: ‘en tevens om het kader onderofficieren en korporaals meer op de hoogte van de theoretische en praktische geschiktheid voor hunnen gewigtigen en moeijelijken werk-

[p. 368]

kring te brengen, dan helaas! nu het geval is.’ Wij brengen hierbij bescheiden in 't midden of het in den regel raadzaam zij, de leiding van het kader aan doorgaans te jeugdige officieren te vertrouwen? Wij achten den driejarigen luitenantstijd te kort, ten zij eene buitengewone geschiktheid zulks billijke; (van de aanstelling tot 2en luitenant in 1855, werd in 1858 reeds een adjudant benoemd!)... even zoo min achten wij het in het belang dezer teedere zaak (de vorming van een goed kader) steeds, bij tijdelijke afwezigheid van den adjudant, denzelfde persoon, tot waarneming van dezen dienst te bezigen, ten zij men elk officier in dezen had beproefd en de bedoelde persoon daartoe de meeste geschiktheid bleek te bezitten. Waarschijnlijk zou de verstandelijke ontwikkeling van den soldaat er bij winnen, ingeval de keuze van adjudanten met oordeel geschiedde...; teregt zegt de luitenant in zijne ‘bedenkingen’ - bl. 56 - ‘terwijl ook het kader onderofficieren, over het algemeen weinig takt voor dit onderwijs heeft.’

Wij kunnen ons met eenige voorstellen, betreffende de reglementen, wel vereenigen, doch vreezen dat dezelve après coup zullen gedaan zijn.

Overigens, het zij herhaald, vereenigen wij ons gaarne met de ‘bedenkingen’ en wenschen dezelve in handen van hen, die met den opbouw van eenig oefeningstelsel belast zijn.

x².