Frankrijk, het Keizerrijk en het Pausdom, uit een volkenregtelijk oogpunt beschouwd, door den heer Villemain, lid van het Fransche Instituut. Tweede druk, 12mo., 48 bladz. Rotterdam, H. Nijgh, 1860. Prijs f 0.35.
Uit den stortvloed der brochures, ontsproten uit de belangstelling in den toestand van Italië en vooral in het lot van den paus en zijne onderdanen - de question brûlante van onze dagen - is één exemplaar tot ons gekomen; en wij willen voldoen aan de uitnoodiging, in de toezending bevat, om de lezers van ons tijdschrift met de uitgaaf van dit vertaald geschrift bekend te maken. Voor zooveel die lezers bekend zijn met de nieuwste geschiedenis van Frankrijk, zal het hun genoeg zijn den naam des schrijvers te vernemen, om te weten in welken zin hier, het vraagstuk omtrent het wereldlijk gezag van het opperhoofd der Catholieke kerk besproken wordt. De heer villemain staat bekend als een ijverig aanhanger en vereerder van den H. Vader.
Zijn werkje strekt dan ook ter beantwoording van de anonyme brochure, den 22 December des vorigen jaars te Parijs uitgegeven, die zooveel pennen in beweging gebragt, zoovele gemoederen met onrust vervuld en zoovele hartstogten opgewekt heeft. Die brochure oefende zoo buitengewonen invloed, omdat de gissing juist scheen, dat napoleon zelf niet vreemd was aan de zamenstelling, en dat, zoo al niet de vorm, ten minste de denkbeelden daarin uitgedrukt, als van hem oorspronkelijk moesten worden aangemerkt. Het is bekend dat die brochure zeer ongunstig oordeelde over de handhaving van 's pausen wereldlijk gezag in zijne staten. Daartegen nu komt de heer villemain op en op tamelijk heftigen, hier en daar hartstogtelijken toon, tracht hij de aangevoerde redenen voor de verdeeling van de Kerkelijke Staten, te wederleggen.
Wij kunnen hier natuurlijk geen uitvoerig verslag geven van dit kleine geschrift. Wij willen alleen dit er van zeggen, dat hoe groote bekwaamheid en scherpzinnigheid den auteur ook moet worden toegeschreven, zijne argumenten,