Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1860

Handleiding tot de kennis der kompagnies-administratie in Nederlandsch Oost-Indië, voor onderofficieren en korporaals, door L.C.C. van Oijen, Kapitein der infanterie bij het leger in Oost-Indië. Te 's Gravenhage bij de gebroeders van Cleef, 1860. Prijs f 1,20.

De schrijver ‘vermeent,’ in zijn voorberigt, ‘aangezien de beoefening van het administrative gedeelte eener kompagnie, hoogst nuttig zij, het kader in Ned. O.I. geene ondienst te bewijzen, door hierin eenigzins behulpzaam te zijn met de zamenstelling van dit werkje. Het doel is echter niet - zegt schrijver verder - om een uitvoerig werk te leveren, er is slechts tot taak gesteld het doen van eenige aanwijzingen omtrent de voornaamste der bedoelde dienstaangelegenheden bij eene kompagnie infanterie.’ Met het oog, nu, op het personeel voor 't welk dit werkje geschreven scheen te zullen worden, alsmede op het doel des schrijvers en de taak die hij zich stelde, kunnen wij al aanstonds, bij het vlugtig doorbladeren, onze bevreemding niet onderdrukken over den langgerekten inhoud, waarvan de uitvloeiselen zijn: 1^o. overtolligen druk en 2^o. den daaruit weder volgenden hoogeren prijs!...

Onzes inziens zoude de beoefening van het administrative gedeelte eener kompagnie meerder doel treffen, ingeval eene beknopte handleiding den onderofficieren en korporaals werd aangeboden,..... eene leiding, waarbij iets te denken valt, niet, wij zouden bijna zeggen, een volledig voorschrift, als naar hetwelk dit werk zweemt; immers: bij het doorbladeren ontmoeten we op bl. 64 eene nagenoeg volledige instructie betreffende, ‘fourages.’

In hoeverre deze instructie met eene ‘handleiding’ tot de

[p. 273]

kennis der komp^s. administratie kan worden in verband gebragt, komt ons niet regt duidelijk voor.

Even zoo de circulaire (bl. 108), betreffende de oprigting van keurkompagniën; deze circulaire schijnt in derzelver geheel te zijn overgenomen, en... met welk doel?...

Een extract uit de voorschriften, des noods slechts eene aanhaling van datum en nommer van die besluiten, enz. waren, naar onze meening, reeds voldoende; men trekke slechts daarbij uit - in dit geval - het administrative gedeelte, zoo als, bijv. in de hier bedoelde circulaire, de verhooging van 10 en 5 duiten.

De circulaire (bl. 119) had op deze wijze in hoogstens drie regels duidelijk kunnen zijn beschreven.

De plaatsing van ‘art. 360, Adm. Regl.’ (bl. 121), komt ons, even als die der ‘Alg. order van 1843, § 1, no. 8 (bl. 122), althans voor het onderhavig doel, als overtollig voor.

De ‘Algemeene order van 24 Januarij 1849, no. 2’ (bl. 122) had achterwege kunnen worden gelaten.

Door uit de ‘Algem. order, dd. 28 December 1849, no. 9 (bl. 123) slechts het administrative gedeelte aan te geven, had men nagenoeg eene bladzijde gespaard.

Het proces-verbaal, voorkomende op bl. 125, is, zoo het schijnt, in deszelfs geheel omschreven in art. 395 en 396, Adm. Regl.;... om welke reden komt het alsdan in eene handleiding voor onderoffic. en korpl^s. vóór? De schrijver zegt op bl. 144: ‘Bij eventueel gemis van het administratie-reglement zal men voldoende ingelicht zijn door het opslaan der hieronder aangehaalde algemeene orders’ (betreffende de boedelverantwoording), ‘dewijl deze bij elke kompagnie aanwezig zijn.’ Men begrijpt alzoo ligtelijk, dat wel alle orders en aanschrijvingen, voor 't minst genomen voor zoo verre dit het administrative gedeelte betreft, bij de kompagniën afgeschreven liggen, even als dit bij ons leger in Europa het geval is. Wij herhalen het, een uittreksel van het administrative gedeelte ware voldoende.

In hoeverre kan het nuttig zijn voor den onderofficier of korporaal, die zich in de komp^s. administratie oefent, dat hij bekend zij met de volledige ‘instructie voor den inspecteur’ (bl. 131), beslaande ruim 13 bladzijden?

‘Iets omtrent de boedelverantwoordingen’ (bl. 144); dit

[p. 274]

is te vinden in ‘het Adm. Regl. 18e hoofddeel, van art. 693 t/m 718.’ Gaarne gelooven wij dat de kennis met deze ‘verantwoording’ den onderofficier of korporaal dikwerf, en vooral op detachement kan te stade komen, doch ten einde in alles te kunnen voorzien en alles op den oogenblik zelve in toepassing te kunnen brengen, zal deze handleiding even zoo min voldoende zijn als eene verzameling van ‘eenige aanwijzingen.’

Het doel des schrijvers intusschen, was welgemeend, doch of zijnen wensch zal worden vervuld: ‘mogt deze geringe arbeid slechts eenigermate strekken om den lust op te wekken tot beoefening der kompagnies-administratie,’ betwijfelen wij zeer, met het oog op den betrekkelijk hoogen prijs voor den onderofficier of korporaal, als struikelblok voor den aankoop.

Ten slotte raden wij den schrijver gemoedelijk aan, om, met de kennis der administratie, als waarmede zijn Ed. schijnt te zijn toegerust, eenen zeer beknopten leiddraad alléén voor de komp^s. adm. zamen te stellen, en alzoo zijne studie dienstbaar te maken aan het kader onderofficieren en korporaals.

x².