Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1860

Zaad en schoven. Bloemlezing uit Duitsche prozaschrijvers, ter overdenking en behartiging. Uit het Hoogduitsch door den vertaler van ‘Zchokke's Stichtelijke Uren.’ Leiden, D. Noothoven van Goor, 1859. In 8vo., 227 pag. Prijs f 0,90.

Gaat het u, geachte lezer, als mij, dan denkt ge bij het hooren van den titel van dat boek eene handleiding voor landbouwers te zullen ontvangen; ik ten minste, beschuldigde reeds den wakkeren uitgever van dit maandwerk, toen ik zijn pakjen opende, en er een werk getiteld: Zaad en schoven in vond. Al spoedig echter bemerkte ik, dat ik oppervlakkig en te vroeg geoordeeld, en in plaats van het vermeende landbouwkundig werk eene ascetische chrestomatie voor mij had. Met regt mag ik dus den titel onduidelijk en dubbelzinnig noemen, terwijl hij, naar mijne subjective meening, daarenboven zeer leelijk is.

Gelukkig is het boek beter dan de titel. Het Nederlandsch publiek ontvangt hier eene bloemlezing uit beroemde Duitsche prosaschrijvers, welke allen lof verdient, en als een nuttig huisboek in onze vaderlandsche familiën kan gebruikt worden.

Men zou de opmerking kunnen maken, dat de inhoud van de hier verzamelde stukken niet regtstreeks christelijke lectuur kan worden genoemd, en dat de verzamelaar uit prijzenswaardige zucht om het stelselmatige der bijzondere geloofsbelijdenissen te vermijden, het christelijk element uit zijne bloemlezing heeft geweerd; misschien zou deze opmerking niet onjuist mogen worden genoemd. Maar men moet bedenken, dat het werk zich niet uitgeeft voor een bij uitsluiting voor christenen bestemd boek, en zeker is het dat het voor den christen meer stichtelijks bevat, dan menig ander geschrift, dat zich zelf onder de schoone namen van

[p. 216]

stichtelijk en christelijk uitgeeft, en dat eigenlijk niet veel meer is dan de vrucht van een weinig opleverend dogmatisme of van een ziekelijk piëtisme.

Aan christenen van alle geloofsbelijdenissen, zoowel als aan Israëlieten, vooral aan hen die op eenige beschaving en ontwikkeling mogen aanspraak maken, durf ik deze welvertaalde bloemlezing aanbevelen.

Verscheidenheid is bij de keuze in acht genomen, en men zal den verzamelaar wel niet van partijzucht kunnen beschuldigen, daar hij stukken heeft opgenomen, zoowel van mendelssohn, kant, schleijermacher, goethe en lessing als van luther, krumacher, theremin en claus harms, om geene anderen te noemen.

Buitengewonen lof komt den uitgever toe die dit voortreffelijk werk keurig net, en ongelooflijk goedkoop het licht heeft doen zien. Moge een ruim debiet hem aansporen om op dezen weg voort te gaan, en zijn lofwaardig voorbeeld bij vele uitgevers in Nederland navolging vinden.

Daardoor zullen zij zich bij ons volk waarlijk verdienstelijk maken.

d.