Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1860

Twaalf preken, uitgegeven door Dr. J.I. Doedes. Jaargang 1859. Te Utrecht, bij Kemink en Zoon, 1859. (Laatste stuk blz. 179-232).

Wij hadden van eenen man als Dr. doedes iets klaars, degelijks, krachtigs verwacht, maar mogen niet verzwijgen, dat de hier aangekondigde leerredenen ons bij de lezing zeer zijn tegengevallen.

Dr. doedes heeft in 1859 twaalf preken uitgegeven, het stuk dat wij voor ons hebben liggen bevat de drie laatsten.

De eerste preek, over Rom. VIII:24, 25 heeft tot onderwerp: de christen behouden in de hoop, afwachtende met volharding. Zij moet ons herinneren dat de christen hier op aarde slechts hopen kan en rustig moet afwachten, dat die hoop in aanschouwen overgaat. In de toepassing spreekt d. hen toe die niet en hen die wel behouden zijn, de eersten tot onrust, de tweeden tot rust opwekkend.

Wat ons vooral in dit stuk hinderde was niet zoo zeer de afwezigheid van frischheid, leven en kracht als wel de stilzwijgend aangenomene onderstelling, dat het aardsche leven voor den christen zoo al niet een ongeluk waarvan hij hoe eer zoo beter verlost moet worden, dan toch niet veel beter is, iets waar hij zich maar in schikken en dat hij dragen moet met geduld, omdat hij er toch niets aan veranderen kan.

Wij houden het er voor dat zulk eene voorstelling volgens

[p. 197]

welke Gods schikking, die den christen hier op aarde in eenen werkkring stelde, iets gebrekkigs wordt, niet gunstig werken kan. Daardoor toch wordt bij sommigen een ziekelijke, dweepachtige afkeer van de aarde te weeg gebragt, die den schijn heeft van hemelschgezindheid maar helaas! meer dan eens uit traagheid en gebrek aan moed voortkomt.

Daardoor wordt ook aan de vijanden van het christendom stof tot lasteren gegeven en tot de onzinnige bewering, dat het christendom tot werkeloosheid leidt.

De volgende leerrede heeft tot opschrift en inhoud: Het Evangelie niet naar den mensch, volgens Gal. I:11.

Wij vinden er in ontwikkeld, dat de Evangelieprediking niet overeenkomstig de begeerten des natuurlijken menschen wezen moet, dat zij daaraan is te herkennen, daarom geloof verdient, daarom tegenstand verwekt, daarin hare kracht vindt.

Naar het ons voorkomt is deze preek vol algemeenheden, arm in praktijk.

Het is waarheid, voorzeker, wat wij er in lezen, dat het Evangelie in strijd is met alle zelfgenoegzaamheid en eigengeregtigheid, dat het Evangelie eischt dat de mensch zich zelven als zondaar kenne, maar wij hadden wel gewenscht meer en krachtiger dan in het korte woord aan het slot aangetoond te zien, dat het Evangelie van jezus een werkzaam geloof eischt en alzoo ook niet ‘naar den mensch’ is voor hen die in zelfbedrog meenen al christenen te zijn, als zij maar veel over de menschelijke verdorvenheid in het algemeen spreken kunnen.

De laatste: Het berigt der geboorte van den Christus door den engel gebragt aan de herders, kerspreek over Luk. II:15-20 bevat meer dat ons bevredigt.

De titel had eigenlijk moeten zijn: de indruk van het berigt, enz.

Het verhaal volgend doet Dr. d. ons zien hoe dit berigt in eenvoudigheid werd geloofd, zonder uitstel getoetst, uit blijdschap verbreid, met verbazing vernomen, in stilte overdacht.

Het laatste deel, waarin ons maria's stille overdenking wordt geschetst, beviel ons het meest.

Wij vragen evenwel of het is goed te keuren, dat de prediker uit het berigt dat de herders zonder uitstel het hun

[p. 198]

verkondigde gingen toet (‘niet om te zien of maar dat het geschied was’) deze vermaning trekt:

‘Haast u om u te overtuigen dat zijn (des Heilands) woord de waarheid is. Zonder uitstel dan tot Hem gegaan die behoudt....... Gelooft dan in jezus en toetst alzoo terstond zijne beloften aan alle vermoeiden en belasten’ enz. Het komt ons voor, dat dergelijke toepassingen er met geweld zijn bijgesleept en niet zijn overeenkomstig de eischen van den goeden smaak.

H.

b.