Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1860

De Timmerknecht van Klaverterp. Een volksverhaal, door Waling Dijkstra. Franeker, T. Telenga, 1858, 1 deel, kl. 8vo, 246 pag., prijs f 1,20.

Reeds vroeger (Vaderl. Letteroefeningen 1858, No. 5), maakten wij van des heeren dijkstra's eersteling - de zilveren rinkelbel - melding, als van een boekske, ‘'t welk bij de verdienste van eenvoud, die van een belangrijken en degelijken inhoud voegde.’ Ten volle is dit gunstig oordeel ook op dezen ‘Timmerknecht’ toepasselijk, waaraan wij als volksboek nog hoogere waarde dan aan zijn voorganger toekennen. Wel wordt hier alle intrigue gemist en vindt men in deze bladen niets anders verhaald dan het leven van een werkman en de lotgevallen van zijn gezin, maar de wijze waarop de auteur ons jan spaan in zijn handel en wandel schetst, geeft dezen arbeid alle aanspraak op den naam van een belangwekkend en nuttig boek. Dijkstra bewijst op iedere bladzijde dat hij het volk kent, met zijn toestand vertrouwd is, doordringt in het huisselijk leven van de mindere standen wier gebreken hem in 't oog springen, maar voor wier belangen en behoeften hij ook een hart heeft. De auteur van de ‘Rinkelbel’ en ‘de Timmerknecht’ is ons erachtens op den weg om een volksschrijver te worden, zoo als ons vaderland er weinige bezit. Natuurlijk, minder jagt makende op effect, gezonder van denkbeelden en degelijker, meer naauwlettend waar het den vorm geldt, staat hij onzes inziens hooger - om geene andere namen te noemen - dan in der tijd de Dwingelosche predikant van schaik, die in vorige jaren zich eene zekere renommée en populariteit door de beoefening van hetzelfde genre onzer litteratuur verwierf. Dijkstra staat het naast aan den Zwitserschen predikant bitzius (jeremias gotthelf) wiens grootste kracht ligt in de waarheid en het natuurlijke zijner schetsen. ‘D'après nature’ zou men vooral boven dezen ‘Timmerknecht’ kunnen schrijven.

[p. 80]

De Maatschappij tot Nut van 't Algemeen bevorderde ten vorigen jare de verspreiding van bernstein's ‘Boven lucht en wolken’ ten koste van veel geld. Zonder op 't voetspoor van de mannen der sterre- en natuurkundige wetenschappen, aan de waarde van dat werkje iets te kort te willen doen, rees toch bij ons de vraag: of het populariseren van de eene of andere afgetrokkene wetenschap, wel zoo geheel op den weg dier maatschappij ligt en of de uitgave van goedkoope en nuttige volksboeken - zoo als vroeger plagt te geschieden - niet in meerdere mate als tot hare roeping behoorende, gerekend mag worden? De ‘Timmerknecht’ kost slechts f 1,20, de prijs is betrekkelijk gering, maar voor eene algemeene verspreiding toch véél te hoog. De Maatschappij die het als volksboek b.v. tegen de helft in den handel bragt, zou ons volk eene weldaad bewijzen en in menig burgergezin een ‘huisboek’ neerleggen, dat een gids mogt heeten voor dit leven, 't welk - men vergete het nooit - allermeest eene opvoedingsschool is voor een hooger en meer veredeld bestaan, waar ‘verstandelijke ontwikkeling’ wel veel maar niet alles zal gelden.

Met het oog op den inhoud van dit werkje meenen wij, in verband tot dit denkbeeld, er ook de aandacht van het hoofdbestuur en de Departementen der Nederlandsche vereeniging tot afschaffing van den sterken drank, op te mogen vestigen. De heer dijkstra is dezen mannen een waardige, bekwame, en vooral een ‘praktische’ medestander. Zoo'n bondgenoot zie men tot eigen schade niet voorbij!

O. Aug. 1859.

l. - e.