Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1859

[p. 386]

Russische pracht en Russische zeden.

Het is eene lieve Hollandsche nationaliteit, die het Paleis te Amsterdam, zooals vroeger mode was, voor het achtste wereldwonder verklaart, - en zeker is het dat die weinig sierlijke vierkante klomp in inrigting en détails groote verdiensten heeft, en nog meer had voor dat het door de liefhebberij des Franschen konings eigenlijk is uitgeplunderd. Maar in welke rangorde onder de wonderen zal men dan het Kremlin te Moscou plaatsen, dat misschien niet met zoo groote palenpracht voor de wormen praalt, maar boven den grond toch eene pracht vertoont, zooals nergens in Europa gevonden wordt en ten spottend bewijs daarstaat, dat half-Aziatisch despotisme toch nog meer vermag zelfs dan Nederlandsche vrijheid?

Vlugtig maar karakteristiek is de volgende beschrijving van dit monument van Moscovitische beschaving, dat bayard taylor er van geeft. Deze bezadigde wetenschappelijke tourist, die alle werelddeelen gezien heeft en kent, heeft, na Duitschland en Lapland bezocht en beschreven te hebben, ook Rusland niet ongezien willen achterlaten, alvorens hij naar zijn vaderland, America, terugkeerde. In zijne jongste reisbeschrijving over dat land laat hij zich aldus over het Kremlin hooren, en op zijn oordeel en smaak kan men zich gerust verlaten:

‘De eenvoudigheid van het uitwendige des gebouws doet niet vermoeden dat het van binnen zoo prachtig is. Ik heb alle paleizen van Europa gezien, behalve het Escuriaal, maar ik kan mij niet herinneren, dat een van die allen in zoo hooge mate het prachtige en smaakvolle in zich vereenigt. Ingelegde vloeren van zoo uitstekende ordonnance en zoo kostbaar hout, dat het jammer is er den voet op te zetten; kapitelen, lofwerk en lambrisseringen van goud, wanden met geplooid zijden behangsels, reusachtige candelabres van zilver en malachiet en de zachte weerschijn van veelkleurig marmer vereenigen zich hier, om eene echt keizerlijke residentie te vormen. De groote zaal van den heiligen gregorius, geheel in wit en goud, is letterlijk bedekt met verguld snijwerk; die

[p. 387]

van den heiligen alexander newsky is met verkwistende pracht in blaauw en goud gerestaureerd; die van den heiligen wladimir in purper en goud, terwijl in die der heilige elisabeth de wanden niet alleen met goud bekleed en de meubelen van massief zilver zijn, maar zelfs iedere deur in het midden een Maltheser kruis vertoont van de grootste diamanten! En toch wordt het oog niet moede van die ongewone pracht; ook schijnt het volstrekt niet onnatuurlijk, om in die schitterende zalen te wonen.’

Op de onderste verdieping is de eetzaal, met hoogrood fluweel behangen, door gouden adelaren afgezet. Hier onthaalt de Keizer de grooten des rijks op den krooningsdag - de eenige gelegenheid waarbij de zaal gebruikt wordt. - ‘De woonvertrekken zijn met gelijke pracht gestoffeerd, behalve die welke tot bijzonder gebruik des Keizers bestemd zijn; hier zijn de meubelen slechts eenvoudig en doelmatig.’

‘In sommige dezer kamers vonden wij alles 't onderste boven; beambten waren bezig om een inventaris van al het huisraad op te maken, om paal en perk te zetten aan de plunderingen in 't groot, die sedert peter den Groote in het keizerlijke bestuur aan de mode zijn. De oneerlijkheid der Russische beambten is algemeen bekend, en alexander II spant tegenwoordig alle krachten in om ze eindelijk te bestraffen. Ook heeft hij er zelf niet het minst van te lijden gehad; want bij het laatste krooningsfeest b.v. werden er 40,000 lampen ter verlichting van het Kremlin gekocht, en thans - is er geen enkele van te vinden! Duizenden ellen rood laken, bij dezelfde gelegenheid aangekocht, zijn ook spoorloos verdwenen en verbazende sommen werden op rekening gebragt voor dingen, die nooit gekocht werden.’

Wat tal van roebels zullen er aan dat Kremlin besteed zijn, als misschien twee derden in de zakken der Heeren administrateurs zijn afgedwaald! Eindelijk is dan ook de traditionele plunderzucht der Russische beambten, - wier Keizerin eenmaal den arm gebleven staatsdienaar verweet, ‘dat hij met den bek aan den ruif was gezet, waarom had hij dan niet gevreten!’ - zoo hoog geloopen, dat er reactie is gekomen. Enkele al te groote schandalen zijn gestraft, romanciers en dichters trachten de Russische ondeugd met den geesel

[p. 388]

der satire te verdrijven, en Keizer alexander zelf stelt zich aan het hoofd der morele beweging.

Maar het Kremlin is niet onder ééne regering gebouwd, en nu te gelijk de beambten eerlijk en bovendien nog de lijfeigenen vrij te maken, dat is te veel voor een mensch, zelfs een Tsar!