Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1859

Korte mededeelingen.

In den regel moet men een geschrift in zijn geheel voor zich hebben, om het te kunnen beoordeelen. Eerste afleveringen kunnen echter voorloopig worden aangekondigd. Met genoegen doen wij dit laatste ten aanzien van: Rome en de Bijbel. Handboek bij de behandeling der punten van verschil tusschen de Roomsch-Catholieke en Protestantsche Geloofsbelijdenis. Uit het Fransch van f. bungener, vertaald door c.s. adama van scheltema. Amsterdam, l. van bakkenes en comp. In 12mo. Volgens kennisgeving op den omslag zal het geheel ruim 500 bladz. groot zijn en f 1-75 kosten. De naam van bungener is een van die, door welke het ontvangen van iets voortreffelijks wordt gewaarborgd. Op het geschrift zelf komen we terug als het compleet is. Nu volsta alleen aankondiging en - hetgeen zich trouwens aangaande beiden vooruit liet verwachten - lof aan vertaler en uitgevers.

Ons volk is nog zoo weinig industriëel, dat wij het niet anders dan toejuichen kunnen dat, zelfs naast de reeds bestaande periodieke geschriften aan de Industrie gewijd, zich nog een nieuw Tijdschrift heeft geplaatst, onder den titel: De Industriëel. Tijdschrift tot verbreiding van het nieuwe en meest wetenswaardige op het gebied van Natuurkunde, Werktuigkunde, Technologie, Telegrafie, Fotografie, Meteorologie, enz. Onder Redactie van

[p. 731]

j.h. van koten. Amsterdam, c.l. brinkman. Maandelijks eene aflev. tegen f 3-50 de 12 is een geringe prijs voor de zeer nette uitvoering. Wij zouden eenige artikels afzonderlijk moeten bespreken, om ieder te doen zien, van hoe rijken, veel- (misschien te veel-) omvattenden inhoud het is. Daartoe ontbreekt ons de ruimte. Maar wij kunnen wel de verzekering geven, dat niet alleen de industriëlen van beroep en de landhuishoudkundigen, maar ieder die op den naam van beschaafd aanspraak maakt, dit tijdschrift moest kennen. Geene aflevering of hij zal er van zijne gading in vinden, al worden ook dikwijls specialiteiten behandeld, die alleen voor een enkel vak van practisch nut zijn. Vooral de zeer fraaije lithographiën (4 in elken jaarg.) en de in den tekst hier en daar ingevoegde houtsneden ter verduidelijking, maken het ook voor den leek zeer aantrekkelijk. En er geschiedt tegenwoordig zoo veel belangrijks op het gebied der industrie, dat men daarmede niet onbekend kan en mag blijven. De Heer Redacteur toont zich ook hier weder als iemand, die zeer goed den slag heeft om zijne kennis algemeen te verspreiden. Daarom vinde zijne onderneming een gunstig onthaal!

Krachtig was het woord, gesproken in de brochure: Eene waarschuwende stem tot allen, die Indië voor Nederland wen- schen te behouden. Rotterdam, h. nijgh. 1859. In kl. 8vo. 40 bl. Zij heeft nog al opgang gemaakt, niet alleen, omdat zij kort na de schrikverwekkende gebeurtenissen op Borneo verscheen, maar ook wijl zij in mannelijke en - bij schrijvers over Indië een zoo verwaarloosd punt - in goede taal, de vele gebreken schetst (meer niet), waaraan ons Indisch bestuur lijdt. Waarom zijn die vele stemmen ter waarschuwing, die tegen dat bestuur al aangeheven zijn, tot nog toe als van roependen in de woestijn geweest? Omdat de koloniale opposanten meestal aan voortvarendheid te veel hebben, wat de oud-koloniale partij er te weinig van heeft. Men moest wat meer in het oog houden van hoe ontelbaar vele zijden de handen der regering gebonden zijn, en van wat onberekenbare gevolgen vele geeischte verbeteringen zouden kunnen zijn. Zoo is ook dit geschrift wat te veel onder den indruk van de laatste paniek voor onze O.I. Bezittingen geschreven, die nu gelukkig al weêr merkelijk bedaard is. Er is nog veel te doen in Indië,

[p. 732]

maar wij moeten bedaard vooruit werken. Om echter aan het volk eenig begrip te geven van dat vele dat daar nog gedaan moet worden, daartoe heeft deze brochure van een der zake bij uitstek kundige eene meer blijvende waarde dan alleen voor het oogenblik.

In den Jaargang van 1858, N^o. II, hebben wij berigt gegeven van Dick Tarleton, door j.f. smith. Dat was een vervolg-roman, en wij beloofden den romanlezers op de hoogte te houden als dat vervolg ook in onze taal zou zijn overgezet. Dit is nu - of eigenlijk reeds voor eenigen tijd - geschied, met een werk, dat een nieuwen titel draagt: Crowshall, enz., in twee Deelen. Alkmaar, h.j. van vloten, 1858; maar dat even goed Dick Tarleton Dl. III en IV had kunnen heeten. Het is zooals het vorige was, en zal ruimschoots die lezers bevredigen, die geboeid, gespannen willen worden door overvloed van avonturen en afwisseling. Men moet echter niet zeer veel smaak hebben, als men er zoo onzinnig hoog mede wegloopt, als de vertaler in zijne opgewonden voorrede. Dat hopen wij - voor ons Nederl. publiek, dat het geval niet zal zijn; maar aan Leesgezelschappen, die zoo wat hun volkje kennen, kunnen wij het als wel geene fijne specerij, maar toch als bruikbare en krasse peper aanbevelen.

Het was nog in dezen Jaargang (Boekbesch., bl. 91-93), dat een gunstig oordeel geveld werd over Mabel Vaughan. Door de Schrijfster van ‘De Lantaarnopsteker’. Uit het Eng. II Dln. f 2-50. De wensch toen uitgesproken, dat ‘eene uitgave in kl. 8vo., en geschikt voor een boekgeschenk aan dames, weldra door de wakkere uitgevers in den handel gebragt’ zou worden, is nu reeds vervuld. Van buiten zien die twee deeltjes er zeer net uit, maar druk en papier hebben de verklaring wel eenigzins noodig die in de woorden goedkoope uitgave op den titel opgesloten ligt. Dat kan echter den lof niet verminderen, die toen aan dit lieve en toch degelijke boekje is toegezwaaid. Wij verwijzen daarnaar, want het zou overbodig zijn, dien hier te herhalen.

De Reeks van Brieven, aan ieder, die hen lezen wil, te Tiel, door de Wed. wermeskerken, uitgegeven, waarvan wij bl. 755 van den vorigen Jaarg. den eersten en tweeden bespraken, is met den 10^den Brief gesloten. Zij waren dikwijls aardig genoeg, om het jammer te vinden, dat de Schrijver waarschijnlijk niet door genoegzaam debiet is aangemoedigd. Maar aan den anderen kant troosten wij ons met de gedachte, dat wanneer dezelfde Schrijver zich op een degelijker werk dan zulke belletristische vlugschriften toelegt, hij geest en losheid - eene niet te versmaden deugd in ons land - genoeg heeft, om meer genoegen van zijne pen te hebben, en meer nut er mede te doen.