Kronijk, of breedvoerige tijdrekenkundige Tafel, inzonderheid voor de Provinciën Groningen, Friesland en Drenthe: waarin tevens voorkomt een chronologisch overzigt van de Vaderlandsche Geschiedenis. Met eenige Bijlagen door M.D. Teenstra. Eerste Deel. Uithuizen, H.H.G. Fongers. 1859. In 8vo. XXVIII en 354 bl. en bijlagen 116 bl. f 3-60.
Dwazer boek heb ik in lang niet onder de oogen gekregen, dan dit, waarin uit occo scarlensis, winsemius, soeteboom, suffridus petrus, hamconius, beninga, it âde Friesche terp, enz., enz., benevens uit de werken van sommige latere schrijvers, van allerlei zaken zonder slot of zamenhang zijn aangeteekend, alleen naar de volgorde van jaren. Het verbeeldt een Kronijkmatig uittreksel uit allerhande Kronijken, waarin als belangrijke historische feiten voorkomen:
1104. ‘De torenklok te Eenum gegoten. 1115.’ ‘De torenklok te Usquert gegoten.’ Het eerste tijdvak vangt aan met de komst van friso:
‘313 V.chr. Volgens het volksverhaal zouden friso, saxo, en bruno, ruim drie eeuwen voor onze tijdrekening in Friesland zijn gekomen; zij waren drie broeders en zonen van joachim hopperus, een dapper veldheer in het leger van alexander den Groote, die 333 voor j.c. darius codomannes, koning van Perzië had helpen overwinnen.’
Dat staat er letterlijk zoo van joachim hopperus, op bl. 31, ofschoon de schrijver op bl. 339 vermeldt: ‘Joachim hopperus, groot zegelbewaarder voor de Nederlanden te Madrid, sterft in Dec. 1576.’
Op bl. 41 heet het: ‘183. Eene woeste horde Noormannen ondernemen eenen inval en strooptogt in het tegenwoordige Friesland, Groningen en Drenthe.’ En op bl. 49, jaar 520. ‘Omtrent dit jaar begonnen de invallen en strooptogten der Noormannen in deze gewesten.’
Ik zal niet meer staaltjes van tegenstrijdigheden en ongerijmdheden aanhalen, want het boek is eene breede recensie niet waard. Alleen nog een proefje van stijl, op bl. 64:
‘Belisarius een groot veldheer van keizer justinianus, werd na zijne overwinningen in Perzië, met de gruwelijkste ondank behandeld, zijnde op last van zijnen keizer, die aan