Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1859

De eerste dronk. Zedelijk tafereel ter overdenking voor ouders en opvoeders. Geschetst in eene Voorlezing door H. Zeeman. Te Amsterdam, bij P.M. van der Made. 1859. In lang 4to. 15 bl., met 6 platen. f 1-50.

Ref. acht zich verpligt in vertrouwen den lezer dezer aankondiging mede te deelen, dat hij niet de minste sympathie gevoelt voor de vereeniging tot afschaffing van sterken drank; maar hij voegt er bij, dat hij 't niet dulden kan dat men de leden dier vereeniging bespot. Al is volgens zijne overtuiging het streven dier leden eene utopie, hij heeft eerbied voor het welmeenende van hun pogen.

Dat men echter het lagchen niet onderdrukt bij de inzage van bovengenoemd album, mag Ref. aan niemand kwalijk nemen, want er is waarlijk iets echt bespottelijks in. De kostschoolhouder zeeman is tot iets vervallen dat vrij algemeen is; hij heeft in zijn afschaffingsijver (woede durft Ref. het niet noemen) te veel willen bewijzen, en bewijst daardoor niets. De geheele redenering in de Voorlezing rust op eene valsche gevolgtrekking. De cardo rei van het tafereel, dat zeeman zedelijk belieft te noemen, is gelegen in de eerste en de laatste plaat. De eerste stelt u voor, lezer! hoe een jongentje op zijn verjaardag eens van het lepeltje uit Mama's liqueurglaasje mag proeven, en dit allergewigtigste en zeldzaam vertoonde feit is de eerste schrede tot de droevige voorstelling van de laatste plaat, waar dat zelfde jongentje, nu een jongeling, als vadermoorder wordt opgehangen. Nu hebben eigenlijk de beide feiten van het lepeltje en van den vadermoord niets met elkaâr te maken; want de jonge mensch kwam tot die misdaad door de verkeerde opvoeding welke hem gegeven

[p. 530]

was, en waarvan ons de voorstellingen gegeven worden in de tweede en derde plaat. Had het kind zulk eene opvoeding niet gehad, en desniettegenstaande op zijn vijfden verjaardag van hetzelfde lepeltje uit Mama's glas geproefd, waarschijnlijk ware het dan niet tot zoo gruwelijk eene misdaad gekomen. Ref. ziet in het feit van dien eersten dronk niets anders dan dat iemand die een dronkaard is geworden, natuurlijk eens voor 't eerst van zijn leven spiritualia geproefd heeft, en dat hij nimmer een dronkaard zou geworden zijn, zoo hij niet eens voor 't eerst gedronken had.

De paedagogische blik van den heer zeeman ziet echter een meer direct verband tusschen 't lepeltje en 't schavot; enfin! dit gaf hem een roerend onderwerp voor eene verhandeling.

De platen van dit album zijn niet kwaad geteekend; de tekst, wat den vorm aangaat, emphatisch en gezwollen, wel geschikt om met accompagnement van een draaiorgel te worden voorgedragen op eene van de sluizen der hoofdstad.

Wij eindigen onze aankondiging met de herhaalde betuiging, dat wij geenszins het streven van de vereeniging voor de afschaffing van sterken drank willen bespotten, maar zulke onhandige pogingen als deze om het beginsel dier vereeniging ingang te doen vinden, belagchelijk moeten noemen.