Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1859

Beschouwingen over de taktiek der Infanterie in Europa door den Generaal Renard, Adjudant van Z.M. den Koning der Belgen, Chef van den Generalen Staf. Uit het Fransch vertaald door H.M.F. Landolt, 1^ste Luitenant der Grenadiers. Te Amsterdam, bij H.W. Weytingh. 1859. In gr. 8vo. XXVIII en 180 bl. f 2-10.

Toen wij dit werk ter hand namen rees bij ons onwillekeurig de gedachte op: ‘alweêr eene vertaling van een tactisch werk, dat waarschijnlijk weinig of niets nieuws bevat!’ Bij nadere inzage echter ontwaarden wij spoedig, dat wij te voorbarig in ons oordeel geweest waren, dat de in dit werk vervatte beschouwingen zeer veel nuttigs en wetenswaardigs inhouden, tevens veel dat waardig is om overwogen en betracht te worden, alsmede dat daarin zeer vele tot heden niet algemeen genoeg bekende aangelegenheden, betreffende de tactische zamenstelling en werking der verschillende Europesche legers, behandeld worden.

Wij hebben het boek dan ook met genoegen en belangstelling doorgelezen, en de weinige aanmerkingen, welke wij te maken hadden en die wij hier laten volgen, mogen meer gelden als een bewijs onzer belangstelling dan wel van onze zucht tot vitterij.

Bl. 12 wordt de invoering van veldartillerie aan frederik den Groote toegeschreven. Dit was reeds vroeger door gustaaf adolf gedaan (cf. decker, I, pag. 40). - Ook wordt op dezelfde bladzijde beweerd dat men aan frederik II het algemeen worden van het gebruik der houwitsers in het veld te danken had. Zij waren bij ons te lande reeds vóór 1681 ingevoerd, terwijl de Franschen er eerst na den slag bij Neerwinden (1693) mede bekend raakten (cf. bosscha, K.G., p. 135). Deze vertaling, voor Nederlanders bestemd, had naar onze meening hiervan in eene aanteekening wel eenige melding mogen maken, vooral omdat het onzen landaard zoo eigen is, om het vreemde te bewonderen en te bewierooken, al is 't ook met verloochening van eigen verdiensten.

[p. 457]

Bl. 17 worden alexander, hannibal, caesar, frederik hendrik, gustaaf adolf en frederik II als de eerste mannen op het gebied der veldheerskunst genoemd. Wij hadden in de plaats van frederik hendrik liever den naam van maurits gelezen. Deze toch wordt algemeen als de hervormer der tactiek erkend, terwijl frederik hendriks roem hoofdzakelijk daarin bestaat, dat hij een groot stedenbedwinger was; als veldheer stond hij verre bij zijn broeder maurits achter.

Bl. 104 misten wij in fig. 46 bij de 1^ste brigade één linieregiment (fuseliers).

Bl. 115. Hebben wij het behouden van drie posten afstand tusschen de 1^ste en 2^de linie, evenmin als de afstandsvermindering tot op 150 passen kunnen begrijpen.

Bl. 118-144 wordt het Oostenrijksche Reglement op de manoeuvres behandeld; met hetgeen hierover in dit werk gezegd wordt (wij merken het op voor hen die een juist begrip over deze zaak willen verkrijgen), vormt het door ons in een vorig nommer van de Vaderl. Letteroefeningen aanbevolen werk van den verdienstelijken gep. Gen.-Maj. van merlen, naar ons inzien een volkomen geheel. In dit gedeelte der Beschouwingen wordt (bl. 120) eene Oostenrijksche veldbatterij gezegd te bestaan uit zes stukken, terwijl in de ophelderende figuren 49-60 er steeds acht worden gevonden. Dit brengt den minbekende in onzekerheid of hij zich aan den tekst of aan de figuren moet houden.

Bl. 146 wordt de toegevoegde artillerie bij eene divisie vermeld twee 6 ℔ en twee 12 ℔ batterijen te hebben, terwijl de er onder staande fig. 66 drie 12 ℔ en één 6 ℔ batterij aanduidt. Deze fout in de figuur, even als die op bl. 104 en 115 komt ons echter in geenen deele van groot belang voor; - hij die slechts eenige tactische kennis heeft zal ze weten te rectifiëren, en hem die er te weinig van weet zullen ze zeer zeker niet hinderen. Het is dus verre van ons, dat wij den verdienstelijken vertaler wegens zoo geringe onnaauwkeurigheden zouden willen hard vallen; wij wijzen er alleen op, opdat in geval zijn arbeid eene tweede uitgave (die deze werkelijk verdient) mogt te beurt vallen, die fouten mogen verbeterd worden.

Bl. 152, regel 11 v.o., zouden wij liever in de plaats van gevecht lezen verspreid gevecht.

Onze aankondiging dezer vertaling (welke wij niet met het

[p. 458]

oorspronkelijke hebben kunnen vergelijken) besluiten wij met als onze meening uit te spreken, dat de Beschouwingen voor elken militair, van welken rang ook, alle aanbeveling verdienen. Zij die het lezen en bestuderen zullen er ongetwijfeld hunne tactische kennis door bevorderen, en menigen nuttigen wenk en goede aanwijzing ontvangen voor het legerbestuur, om daar, waar nog wel wat te verbeteren overblijft, in toepassing te brengen. Wij vereenigen ons volkomen met het gevoelen van den geachten vertaler: ‘dat het onderwerp en de meesterlijke wijze waarop de Gen. renard zijne beschouwingen heeft behandeld’, wel eene Nederlandsche vertaling waardig mag geoordeeld worden, en brengen uit naam van het Nederlandsche leger den Luitenant landolt onzen dank toe voor zijn in ons oog zoo welgeslaagden arbeid.