Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1859

De Tweelingzusters, of Rome in Engeland. Door W. Johnston. Naar het Engelsch door Henriëtte s***. Te Amsterdam, bij W.H. Kirberger. 1859. In gr. 8vo. IV en 388 bl., met gelith. titelplaat. f 3-75.

Ref. kan geen gunstig oordeel uitbrengen over dezen roman, in geen enkel opzigt; alleen de vertaalster en de drukker hebben zich goed van hunne taak gekweten, maar deze lofspraak betreft den roman zelf niet, evenmin als deze minder afkeuring zou verdienen zoo de uitgever voor dragelijker lithographie voor den titel gezorgd had.

Wij hebben hier te doen met een Tendenz-roman; men wil ons hier aantoonen, hoe de magt der Roomsche kerk ingedrongen is in de Engelsche staatskerk; niet alleen daarin dat eene partij in laatstgenoemde zoo door rituëel als door denkwijze meer en meer nadert tot de moederkerk waarvan zij losgescheurd was, maar in zulk eene mate, dat onder de Christenen der Anglicaansche kerk, zelfs onder hare priesters personen gevonden worden, die feitelijk met Rome een verbond gesloten hebben, die tot de Roomsche kerk behooren, maar voor den schijn en om meer invloed te kunnen uitoefenen zich belijders van het Protestantisme blijven noemen. Vooral moeten het dan de leden der Jesuïten-orde zijn, die op zulk eene verraderlijke wijze het Protestantisme in Engeland zoeken te ondermijnen. Zelfs wordt in dezen roman een professor te

[p. 380]

Oxford voorgesteld als zulk een geheime handlanger der Jesuïten.

Een feit is het, en een zeer treurig ook, dat het Puseyïsme in Engeland zoo groote vorderingen maakt, en met regt betreuren de andersgezinden de zich al meer en meer vertoonende afwijkingen van het Protestantisme. Maar zou het eene ware voorstelling zijn, welke ons hier gegeven wordt, dat men zich in den boezem der Anglicaansche kerk zelve door Rome en wel door Jesuïten in zulk eene mate laat medeslepen? Het komt Ref. voor eene zeer anti-roomschgezinde overdrijving te zijn. Doch gesteld eens dat de voorstelling waar is; dan is toch om zulke feiten aan het licht te brengen, een roman eene zeer weinig geschikte gelegenheid, ten minste wanneer die zich niet op historisch terrein beweegt, of degelijke historische bewijzen levert, waarop de daarin gefingeerde feiten steunen. Hier bij De Tweelingzusters wordt den lezer niet eens eene voorrede geschonken, om ons opheldering te geven omtrent de in den roman zoo tegen Rome als tegen de Anglicaansche kerk ingebragte beschuldigingen; geene enkele poging vindt men aangewend om te toonen dat niet alles maar zoo uit de lucht is gegrepen. Zou dan al wat men hier omtrent deze zaak leest, laster zijn door eene partijzuchtige hand uitgestrooid? Ref. weet het niet, evenmin als hij overtuigd is van het tegendeel.

Maar, hoe dit ook zij, waarom dezen roman in onze taal overgebragt? Als Tendenz-schrift heeft het boek, daar het alle bewijzen voor zijne opregtheid mist, geene waarde; daarenboven in ons vaderland heeft men eene rigting als die der Puseyïsten gelukkig niet te bestrijden; de Jesuïten (namelijk de wezenlijke, Roomsche Jesuïten) zullen niet ligt indringen in onze Hervormde kerk, en daar hun invloed doen gelden. Eene waarschuwing als misschien de Anglicanen behoeven is voor onze Nederlandsche Protestanten overbodig; voor zeer velen van hen zou eene prediking van verdraagzaamheid jegens hunne Roomsche medechristenen eene veel nuttiger zaak zijn. Nog eens: waarom dit boek vertaald? Het kan alleen die onverdraagzamen hier te lande, die zonder oordeel des onderscheids te werk gaan, versterken in wat zij hun heiligen ijver noemen; het kan haat aankweeken, waar zeer noodzakelijk op liefde aangedrongen moest worden. Heeft het echter misschien zooveel waarde als literarisch product, dat eene over-

[p. 381]

zetting in onze taal daardoor gewettigd wordt? Integendeel; de Tweelingzusters is een zeer middelmatig werk, zoo niet minder dan dat. Karakterteekening is er in 't geheel niet in, zelfs niet in aubrey de vere, den vermomden Jesuiet, allerminst in haar die men zou verwachten dat de hoofdpersonen in het verhaal moesten zijn. Verschrikkelijkheden en gruwelen (natuurlijk alle door Roomschen en Jesuieten gepleegd) met en benevens zeer groote onwaarschijnlijkheden zijn hier genoeg te vinden; dit zal misschien voor velen het gemis van eene fijn gesponnen intrigue vergoeden. Daarenboven is de roman hier en daar, vooral in 't begin ‘taai om er door heen te komen’.