Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1859

De Munten der voormalige Graafschappen Holland en Zeeland, alsmede der heerlijkheden Vianen, Asperen en Heukelom, van de vroegste tijden tot aan de Pacificatie van Gend; door P.O. van der Chijs, Hoogleeraar-Directeur van het Munt- en Penning-Kabinet der Leydsche Hoogeschool. Uitgegeven door Teylers tweede Genootschap. Te Haarlem, bij de Erven F. Bohn. 1858. In 4to. Met 44 platen. f 12 - :

Er zijn takken der wetenschap, wier nut terstond door het groote publiek wordt ingezien, omdat hare werking vrij onmiddellijk is. Maar er zijn ook takken der wetenschap, waarvan dat niet zoo dadelijk gezien wordt, en welker beoefening daarom werkelijk ondankbaar mag genoemd worden. Onder deze laatsten mag zonder schroom de numismatiek genoemd worden, en ik moet zeggen, dat hare beoefenaars daaraan veel schuld hebben. Het groote publiek beschouwt de numismatiek als eene aardigheid; even als er menschen zijn, die allerlei vogels in hunne volière willen hebben, zoo zijn er ook die gaarne muntjes en medailles in kastjes bewaren, om die eens aan hunne kennissen te kunnen laten kijken. Ik geloof dan ook dat vele verzamelaars alleen uit aardigheid de numismatiek beoefend hebben, zoodat bij hen van het groote gewigt dat deze heeft als hulpwetenschap voor de geschiedenis, niets in aanmerking komt.

Niet beter kan het belang der numismatiek voor de geschiedenis worden ingezien, dan bij het lezen van het groote werk van onzen grooten penningkundige, Prof. van der chijs, waarvan wij hier het zesde deel aankondigen. Daarin wordt in zulk eene mate en op zulk eene wijze gepragmatiseerd, dat

[p. 323]

zelfs zij die nooit ofte nimmer iets aan numismatiek gedaan hebben, zonder verveling en met zeer veel nut voor hunne historische kennis het werk lezen kunnen.

Dit zesde gedeelte van den kolossalen arbeid van den Professor-Directeur omvat een groot deel onzer historie; het vangt aan met de alleroudste tijden, en wel met de beschrijving van muntjes welke de Schrijver gist dat aan dirk VI moeten worden toegekend; het doorloopt den geheelen grafelijken tijd, en eindigt met de pacificatie van Gend. Even als in de vorige deelen is de Schrijver met de grootste naauwkeurigheid te werk gegaan, en van de handschriften welke hij onder zijn bereik had, is een vruchtbaar gebruik gemaakt.

Voor beoordeeling van dit werk is meer plaats noodig dan de Redactie van dit tijdschrift zou mogen afstaan, en meer autoriteit, dan Ref. zich tegenover een man als Prof. v.d. chijs zou durven aanmatigen. Eene eenvoudige aankondiging zij dus voldoende, welke Ref. besluit met er op te wijzen, dat men wel in de eerste plaats aan de bekwaamheden en het geduld van Prof. v.d. chijs bij deze uitgave veel verpligt is, maar dat ook het Genootschap, 't welk dit uitgebreide werk uitgeeft, en dat doet op zulk eene onbekrompen wijze, aanspraak heeft op de dankbaarheid van allen wien de beoefening der geschiedenis van ons vaderland en van hare hulpwetenschap, de numismatiek in 't bijzonder, dierbaar is.