Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1859

Over Reederijen. Door Mr. S.H. Lotsy. Dordrecht, Blussé en van Braam. 1859. In 8vo. 146 bl. f 1-25.

Als men de schrijfziekte heeft, of als doctorandus b.v. necessitate coactus schrijven moet, is eene gelukkige keuze van het te behandelen onderwerp het halve werk. De heer lotsy heeft daaromtrent eene bijzondere inspiratie gehad, want van alle onderwerpen die stof tot eene monographie kunnen geven, was er geen dat zoo zeer eene behandeling verdiende en noodig had, als de Reederij. Wij bezaten daarvan geene opzettelijke ontwikkeling, en toch geen deel des handels is voor ons land

[p. 261]

en de volkswelvaart, zoowel als voor de regtswetenschap, van meer belang dan dit.

Met gretige handen openden wij het werk van den heer lotsy en lazen het met die aandacht, welke het onderwerp verdient. Het resultaat dier lezing deelen wij gaarne aan onze lezers mede.

De schrijver spreekt in den aanvang van de onderscheidene zeeregten, dan over het reeden en den reeder, den aard eener reederij, haar ontstaan, de verhouding der medereeders onderling, en de verhouding der reederij tegenover derden, om met de aansprakelijkheid der reederij voor de handelingen en verbindtenissen des schippers en het te niet gaan der reederij te besluiten.

De orde, daarbij in acht genomen, is zeer logisch, de voorstelling duidelijk, en de schrijver bewijst dat hij, bij veel lectuur over zijn onderwerp, toch zijne eigen oorspronkelijke wijze van beschouwing niet verdronken heeft in de verba magistri. Bij de opgave der bronnen bij het werk gebruikt, misten wij ongaarne de laatste Engelsche werken van lees en hopkins.

Wat de eerste bladzijden betreft, erkennen wij gaarne, dat ons zeeregt een der beste van Europa is, doch wij zouden daarvan wenschen uit te zonderen de verhouding tusschen den schipper en de gezellen, welke (zoo leerde de practijk) op eene zeer onvolkomene wijze geregeld is, wanneer men die b.v. met Frankrijk en Engeland vergelijkt. - De mededeeling der onderscheiden zeeregten is zeer onvolledig, en wanneer men ze niet vermeldt zooals b.v. von kaltenborn het deed, is het beter er over te zwijgen. - Dat de reederij niet in eigendom het schip behoeft te bezitten om te reeden, kan in ernst niet worden betwist, doch het is evenzeer niet onzeker, dat dit geval zich weinig of nooit voor zal doen.

Met hetgeen de schrijver laat volgen over den aard der reederij, dat zij niet geregeerd wordt door de bepalingen van anonyme societeiten, kan Referent zich gaarne vereenigen. Over de levering van aandeelen en de overdragt daarvan had men echter eene waarschuwing aan den handel niet gaarne gemist. In den regel stelt men zich in de practijk tevreden met het papier, dat de boekhouder afgeeft, doch dit heeft reeds menigeen berouwd. De boekhouder die het schip laat bouwen,

[p. 262]

zal het moeten doen inschrijven op naam der reeders, elk voor zijn aandeel, en eene overdragt van aandeelen zal telkens op de publieke registers aangeteekend moeten worden, omdat schepen, hoewel roerende goederen, als onroerende worden geleverd en overgedragen.

De vraag of de meerderheid van al de reeders, of alleen de ter vergadering tegenwoordige reeders beslist, is, zooals te regt wordt opgemerkt op bl. 36, door den Hoogen Raad in eerstgemelden zin beslist, doch naar de meening van Ref. is die leer niet zoo van zelf sprekend als de schrijver dit vermeent. Wanneer toch de reeders niet ter vergadering verschijnen, kan menig besluit, ja alle besluiten worden uitgesteld ad kalendas Graecas, en wat moet een boekhouder doen als de meerderheid niet wil compareren, of als er deels aandeelen geabandonneerd zijn, deels eenige aandeelhouders verkiezen weg te blijven?

Met het meest gespannen verlangen zag Ref. de bladzijden in, welke over het Abandon handelen. Dit regtspunt toch, geregeld door een enkel artikel, is een onopgelost vraagstuk in de regtswetenschap. Het is zeer gemakkelijk in thesi te stellen, dat de reeder voor alle handelingen en verbindtenissen van boekhouder en schipper kan abandonneren, mits hij zelf geene daad hebbe verrigt van erkenning, en dat dit geschiedt door eene verklaring bij authentieke acte, welke aan de belanghebbenden des gevorderd wordt beteekend. De reeder is dan van alles af. Maar wat is nu de positie van den crediteur? Om deze vraag te beantwoorden, meent de schrijver te regt, dat de natuur van het abandon onderzocht moet worden. Eenigen noemen het eene in solutum datio of in betaling geving aan de crediteuren; anderen heeten het een boedelafstand; weder anderen heeft men hooren beweren, dat de Staat het geabandonneerde verwierf, terwijl weêr elders is betoogd, dat de geabandonneerde aandeelen zaken waren, die niemand behoorden, en dus door den eersten den besten konden worden geoccupeerd, waartegen anderen weder beweren, dat een verlaten aandeel aan de reederij accresseert. Bij abandon van eenige aandeelen kan men de reederij aanspreken en het schip executeren, maar als alle reeders abandonneren, is de vraag hoogst moeijelijk, omdat er dan niemand is tegen wien men kan ageren. De schrijver meent nu wel, dat het abandon

[p. 263]

alleen eene direlictio is, maar daarmede is de crediteur niet geholpen, evenmin als het advies des schrijvers hem baat, dat de crediteuren dan maar zien moeten hoe zij hun regt vervolgen. Ging het den heer lotsy als zoovelen en wist hij geene goede solutie? Wij zouden er hem niet hard om vallen, want de steen der wijzen is misschien even gemakkelijk te vinden als de oplossing van deze quaestie.

Aan den handel en aan de regtswetenschap bevelen wij gaarne dit boekje aan. Onze aanmerkingen strekken alleen om te doen zien, dat wij het werkje naauwkeurig nagingen. De schrijver zal ons die gaarne ten goede houden, en zoo wij hopen, de lezers van ons tijdschrift evenzeer.
a.