Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1859

[p. 215]

De heilige en zijn Zaligmaker, of de wasdom der ziel in de kennis van Jezus. Naar het Engelsch van C.H. Spurgeon; door V.A.V.W. Utrecht, Kemink en Zoon. 1858. In gr. 8vo. VIII en 284 bl. f 2-75.

Waarschijnlijk heeft de naam van den Schrijver, den beroemden spurgeon, voor wien in Engeland bijna geene zalen te vinden zijn, groot genoeg om het aantal zijner toehoorders te bevatten, den vertaler en uitgever van dit boek bewogen, om het in een Hollandsch gewaad aan ons godsdienstig publiek aan te bieden. Bij ons althans heeft de inhoud, voor zoover wij daarvan hebben kennis genomen (want het boek geheel uit te lezen, was niet mogelijk), in plaats van ingenomenheid en bewondering, een alleronaangenaamst gevoel opgewekt: een gevoel van tegenzin en walging, dat de vraag deed oprijzen: of dan werkelijk de befaamde prediker in Engeland en de schrijver van dit boek een en dezelfde persoon zou wezen? Is het inderdaad zoo, dan kunnen wij ons geen denkbeeld vormen, noch van den smaak, noch van de godsdienstige kennis van het Londensch publiek, dat in zulk eene prediking behagen schept, ja er door in verrukking komt. Want al hebben wij hier geene gedrukte preken van spurgeon voor ons, het hier geschrevene zal wel een getrouwe afdruk zijn van de wijze, waarop hij gewoon is te spreken.

In zijne Voorrede zegt hij, zeker niet tot aanbeveling van zijn werk, dat er welligt nooit onder meer aanhoudenden arbeid een boek werd geschreven dan dit, dat hij slechts enkele oogenblikken daaraan toewijden kon, en dat in die oogenblikken afmatting van ligchaam en geest hem daartoe nog dikwijls bijna ongeschikt maakten; dat schrijven voor hem een waar slavenwerk is; dat hij het eene vreugde, een wellust noemt, zijne gedachten, zoodra zij in hem opwellen, uit te spreken, maar geen verdrietiger werk kent, dan stil op zijn stoel te gaan zitten en dan naar gedachten en woorden te zoeken, zonder ze op dien oogenblik te kunnen vinden. - Dat alles lezen wij in de Voorrede, zwart op wit; en dit durven wij tot lof van den Schrijver zeggen, hij is opregt geweest in zijne naïve betuiging. Zijn werk is daar, om het te bewijzen. Dat de Schrijver niet gewoon is, om bedaard na te denken over het-

[p. 216]

geen hij zeggen wil, dat hij zich nooit heeft vermoeid met een ijverig en naauwkeurig onderzoek des Bijbels, blijkt op elke bladzijde, die wij lazen. Een enkel voorbeeld zij genoeg, het eerste dat wij ontmoetten, op bl. 3, een voorbeeld van de wijze, waarop de heilige, dat is de Christen, door spurgeon wordt opgeleid tot de kennis van den Zaligmaker. De Schrijver spreekt over de woorden, Jezaja liii:3: wij hebben hem niet geacht, en zal in zijn eerste deel aan zijne lezers het feit hunner geringschatting van jezus helder voor oogen stellen. Nu begint hij aldus: ‘Laat ons het huis des pottebakkers binnentreden en den ongevormden kleiklomp bezien, gelijk ook wij allen eenmaal waren. Laat ons ‘de rots, waaruit wij gehouwen zijn’ en ‘den bornput waaruit wij gegraven zijn, aanschouwen, opdat wij met dieper gevoel de woorden des profeets kunnen herhalen.’ - Wien schemert het niet voor de oogen bij het lezen van zulk een onzin? - Wij gaan verder en vinden op bl. 9 het volgende gedrukt: ‘Gebrokene Sabbatten komen, als vijandige boogschutters, uit de woestijn van den verwaarloosden tijd te voorschijn en wijzen ons als met den vinger op het verlaten heiligdom, en eene vreesselijke wraak zouden zij nemen, zoo het schild van jezus ons hoofd niet bedekte, want zie! hunne bogen zijn met verzuimde inzettingen bezwaard, en hunne pijlen zijn zoovele verachte boodschappen van genade.’

Deze twee voorbeelden zijn voldoende, om ons afkeurend oordeel te regtvaardigen, want de beide proefjes zijn niet met moeite gevonden. Zij lagen voor de hand; het waren de eersten, die wij aantroffen; met een breede rij van dezelfde soort en hetzelfde gehalte zouden zij nog kunnen worden vermeerderd. Doch het medegedeelde is reeds genoeg. Wij zouden glimlagchen over zulk eene wartaal, indien het boek zich niet voordeed als een middel om de heiligste zaak te bevorderen. Nu grijpt ons een diepe weemoed aan bij de gedachte, dat een man, die zoo schrijft, in de negentiende eeuw, in Engeland, zelfs te Londen, door duizenden wordt toegejuicht. Maar veroordeelen wij onze naburen niet al te zeer, betreuren wij het liever, dat ook in ons land zulk een boek, als hier voor ons ligt, een vertaler en uitgever heeft kunnen vinden. In hoeverre de vertaler medepligtig is aan den schat van ongerijmdheden en proeven van valsch vernuft, die wij hier vinden

[p. 217]

opgehoopt, kunnen wij niet beslissen, daar zijn naam ons onbekend is, en het oorspronkelijke niet door ons vergeleken kon worden. Eenigzins kan de vertaling hebben medegewerkt, om het boek nog wanstaltiger te maken dan het was; maar het is meer dan de vorm, die ons mishaagt, ook de inhoud zelf laat alles te wenschen over. Wij hopen, ter wille van ons godsdienstig publiek, dat de uitgever zijne onderneming zal bekroond zien met een aantal onverkochte exemplaren, waarmeê zijn zolder blijft bezwaard. En mogten deze regelen iets kunnen bijdragen, om velen hunne penningen in plaats van aan dit geschrift, aan iets beters te doen besteden, wij zouden ons gelukkig rekenen, met onze aankondiging een goed werk te hebben verrigt.
- r -