Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1859

1. Handboekje voor Onderwijzers en Examinandi; bevattende chronologische, aardrijkskundige en andere overzigten en losse aanteekeningen, door C.A. Tebbenhoff. Te Gorinchem, bij J. Noorduyn en Zoon. 1858. In kl. 8vo. 42 bl. f : - 25.
2. Korte Leiddraad der Mythologie, door C.A. Tebbenhoff. Bij dezelfden. 1858. In kl. 8vo. 60 bl. f : - 30.

[p. 196]

3. Handleiding tot de kennis der fransche Litteratuur, door C.A. Tebbenhoff. Bij dezelfden. 1858. In kl. 8vo. 42 bl. f : - 25.

Ziedaar, lezer, drie werkjes te gelijk, wedijverende in dorheid en oppervlakkigheid, en daarbij ter markt gebragt op eene wijze, die onwillekeurig aan den grooten barnum doet denken. We zullen kort zijn.

Met N^o. 1 beginnende, willen we u zelf laten oordeelen, ons zedig achteraf plaatsende, en u daartoe slechts 't Voorberigt en den inhoud doen kennen.

In 't eerste leest men: ‘In dit handboekje wordt de weg aangewezen, dien men te volgen heeft om tot heldere (!!) kennis te geraken van eene en andere wetenschap. Men vindt hierin eenige proeven, maar eerder eene aanwijzing, hoe men zelf te werk zal gaan bij het aanleeren van eenig vak van onderwijs. De chronologische en andere overzigten hebben met vrucht bij de mededeeling van onderrigt gediend, en onderscheiden zich - meenen wij - door duidelijkheid en doelmatigheid. Onder anderen (hoor!) geven wij ook iets betrekkelijk onze bezittingen in andere werelddeelen, welke, hoe belangrijk ook, voor de meesten een onbetreden veld zijn. Mogt dit werkje aan het doel blijken te beantwoorden, dan zullen wij spoedig meerdere aanteekeningen doen volgen, telkens uitmakende een tale quale (!!) geheel.’

En nu de inhoud, die op dien grandiosen aanhef volgt en daaraan moet beantwoorden: 1^o. Een chronologisch overzigt van de geschiedenis des Vaderlands, 15 blz. beslaande, geheel gelijk aan dergelijke tabellen, en waaraan men, nadat zoovele anderen de hunne uitgaven, nooit behoefte voelde; 2^o. eene geslachtslijst van ons koninklijk Huis, eveneens in een tal van dergelijke werkjes te vinden, en daaraan natuurlijk geheel gelijk; 3^o. dynastiën, enz.; hiervan te herhalen, wat onder 2^o. gezegd is. Eindelijk komen we - en we erkennen, dat na zulk een voorberigt, waar van ‘onbetreden velden’, enz. gesproken wordt, onze verwachting zeer gespannen was - aan de Ned. Buitenl. Bezittingen. Deze worden op 9 blz. behandeld en gerepresenteerd door eene bloote opgave van namen en cijfers. Nu volgt: Loop van eenige rivieren (Rijn, Maas, Schelde, Donau, Elbe, Oder, Wezer) = 4 blz.; regerende vorsten = 1 blz.; grootte en ‘bewonertal’ van Europa, Azië, enz. = ½ blz.; planeten, dito = ½ blz.; valwetten = 1 blz.

[p. 197]

Hierna komt: Onder den evenaar ligt: 't midden van Afrika, enz., eindelijk het aantal Christenen, Joden, enz., die op aarde leven.

En ziedaar, lezer, u den weg aangewezen, dien men te volgen heeft om tot heldere kennis te geraken van eene en andere wetenschap!!

N^o. 2. Ofschoon weinig meer dan namen en opgaven bevattende, die men in een tal van vroeger over Mythologie uitgegeven werkjes ook vindt, onderscheidt zich dit boekje echter gunstig van N^o. 1, daar het althans eenigermate een ‘tale quale’ geheel vormt. Overigens zijn wij van meening, dat de leerling der lagere school (de Schr. zal zich toch wel niet voorgesteld hebben hier iets voor 't middelbaar onderwijs, ten gerieve van gymnasiën en dergelijke inrigtingen, te leveren?) genoeg aan Mythologie doet, wanneer hij, bij 't nu toevallig ontmoeten van zoo'n heidenschen naam, dien opslaat in een Dictionnaire mythologique.

N^o. 3 schenkt ons op 30 blz. eene schets van de fransche Letterkunde, zich kenmerkende door gezwollenheid van stijl (waarschijnlijk uit 't Fransch overgebragt en hier geheel te onpas; vergelijk peschier, Cours de la Littérature française) en onbeduidendheid. Ons oordeel stave, wat we lezen in 't aanhangsel, bl. 29: ‘De litteratuur der XIX^e eeuw heeft haar eigen, en meer dan eenige andere een algemeen karakter. Enkele trekken zijn reeds nu duidelijk te erkennen, evenals de wijziging deszelven in 't verloop des tijds. Onder anderen verdient opmerking de toenadering van sommigen tot de romantische school, die, in Duitschland ontstaan, uitging van het middeleeuwsche of oostersche leven, en zich onderscheidde door haar streven naar oorspronkelijkheid.’

Hierop volgen anderhalve blz. namen en titels van boeken, en daarmeê eindigt het overzigt van de fransche letterkunde onzer eeuw.

Teregt wordt in onzen tijd geklaagd over oppervlakkigheid van kennis, die men vaak bij jongelieden vindt, en die zeker dikwijls is toe te schrijven aan de vele en velerlei zaken, die thans èn in 't lager èn in 't middelbaar onderwijs moeten beoefend worden. Indien echter werkjes als het bovenstaande tot bakens moeten dienen, vreezen we, dat die klagt meer en meer gegrondheid zal verkrijgen.