Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1859

Paradijs-Beelden. Naar het Engelsch van James Hamilton, Schrijver van: ‘Ernstig Leven’, ‘De Olijfberg’, enz. Leyden, De Breuk en Smits. 1856. In gr. 12mo. 105 bl. f : - 90.
Huis en Hart. Wenken voor mijne Broeders en Zusters. Met eene Voorrede van de Vertaalster van: ‘Neemt dit ter harte’, door de Schrijfster van: ‘Kleinigheden’. Bij dezelfden. In gr. 12mo. 96 bl. f : - 80.

Deze beide werkjes, in druk, papier, omslag en vorm aan elkander volkomen gelijk, nagenoeg even dik, beide op den titel zich op twee antecedenten beroepende, zijn nagenoeg te gelijk door dezelfde uitgevers in het licht gezonden. Daar nu beiden van godsdienstige strekking zijn, heeft men althans eenig regt tot het vermoeden, dat zij van niet, of althans niet belangrijk uiteenloopenden geest zullen zijn, ten minste indien

[p. 69]

men van een boekhandelaar-uitgever mag verwachten, dat hij in zijne betrekking tot de letterkunde nog iets anders en hoogers ziet, dan dat hij eenvoudig laat drukken, verzendt en uitgeeft rijp en groen, goed en slecht, solide en oppervlakkig - om 't even wat, als het maar een boek is. Wij hadden dan ook zoo iets van de Heeren de breuk en smits te Leiden verwacht; maar de vergelijking van deze beide boekjes heeft ons doen zien, dat zij òf deze geschriften niet vooraf hebben gelezen, òf er eenvoudig op los uitgeven, om 't even wat. Huis en Hart toch is eene bloemlezing uit wijlen Mevr. kleyn, ockerse, en de vorm der schriften van die in haren tijd uitmuntende vrouw moge hier en daar een weinig verouderd zijn, - zulks betreft vooral de inkleeding, en wanneer men van dat kleed tot het wezen der zaken doordringt, zal men een warm godsdienstig gevoel en ware, christelijke levenswijsheid aantreffen, waarbij men het welligt een weinig te sterk gekleurde, b.v. van eene speelpartij, om de goede bedoeling gaarne vergeeft. De Paradijs-Beelden daarentegen zijn eene vrucht van dat ziekelijke Methodistische piëtisme, dat met dogmatische vormen speelt, zooals de Engelsche godsdienstige letterkunde eene menigte vodden oplevert, die, helaas! met een ijver, eener betere zaak waardig, door... en door... worden in het licht gezonden, doch die wij op de pers, of eigenlijk bij de uitgaven van de firma, die Huis en Hart aanbiedt, niet zouden hebben gezocht. Het ligt voorwaar niet binnen de grenzen, die zich een Tijdschrift van zoo algemeene strekking als de Vaderl. Letteroefeningen stellen moet, al den onzin aan te wijzen, die hier wordt uitgestald, door valsche overbrenging, gezochte toepassing en holklinkende beeldspraak. Een schrijver, die in ezechiël's gezigt van de wateren des Tempels (Ezech. xlvii:12) eene voorspelling ziet van de zegeningen des Evangelies (bladz. 8), wordt waarlijk niet valsch beschuldigd, indien men hem gebrek aan eene verstandige schriftverklaring, de bron van elle goede voorstelling van Bijbelwaarheden, te laste legt. Nog ééne proeve: ‘Er is eene teedere plant, veracht en gesmaad door de menschen, maar bekend bij God en in het Evangelie bekend gemaakt, die in staat is u te genezen. Het is de balsem van Gilead - het volbragte werk van den Immanuël’, enz. (bladz. 12).

[p. 70]

‘Den exotischen plant’ (bladz. 1), ‘éénen enkelen proef’ (bladz. 2) zijn blijken van de zorgvuldigheid, waarmede dit boekje wordt in het licht gezonden. Wij achten het een pligt des uitgevers, toe te zien, wat en hoe hij in het licht zendt. Die dezen pligt veronachtzaamt, doet geene eer aan de plaats, welke hij in de letterkunde inneemt.