Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1859

De twee Eerdiensten, protestantsch en katholiek. Leerrede uitgesproken den 29^sten Augustus 1858, in den tempel: l'Oratoire. Door A. Coquerel. Uit het Fransch door een predikant der Nederd. Hervormde Gemeente. Utrecht, bij C.G. van der Post, Jr. 1858. In post 8vo. 28 bl. f : - 30.

Al is het maar eene enkele preek, die wij hebben aan te kondigen, en geen boekdeel van eenige honderd bladzijden, toch gevoelen wij ons verpligt voor deze aankondiging, waartoe de ‘Korte mededeelingen’ het doelmatigst schijnen, een plaatsje te vragen in de beoordeelingen. Zoowel de inhoud der preek verdient het, als het verschijnsel, dat zulk eene preek werd uitgesproken in de hoofdstad van Frankrijk, een land waar Rome's geestelijke scepter; zij het dan ook niet overal in de daad, toch in naam schier algemeen gehuldigd wordt, een land welks magtig opperhoofd zich tot nog toe niet bij magte heeft getoond, om dat beruchte Jodenkind, zoo wederregtelijk aan zijne ouders ontroofd, tot vreugd van het beschaafd Europa hun terug te geven. Wij kunnen ons daarom niet anders dan verblijden, dat in het midden van Parijs door

[p. 67]

een zoo welsprekenden mond als die van coquerel, zulk eene taal wordt verkondigd als in deze rede is vervat. De redenaar zegt in zijn ‘Voorwoord’, dat hij op veler aandrang heeft op schrift gebragt, wat voor de vuist door hem werd uitgesproken; en voegt er dan de meer belangrijke verklaring bij: dat nooit, zelfs niet in de donkerste tijden der godsdiensttwisten, de Hervormde Kerk met meer beslist, meer boosaardig, meer uitdagend geweld is aangevallen, dan in deze dagen. Daarvan getuigen de dagbladen en vlugschriften, als ook zoo menige preek vóór het Paasch- of Kersfeest, of door eene missie gehouden. Het strenge Ultramontanisme, dat, naar het meent, over het Jansenisme en Gallicanisme heeft gezegevierd, rigt nu zijn aanval tegen de Hervormde Kerk. Coquerel heeft de uitdaging aangenomen, en treedt hier als bestrijder op der magtige koningin, die ook uit dezen aanval kan ontdekken, dat zij te vroeg heeft triumf geblazen.

De tekst, door c. ten grondslag gelegd, is Jerem. ii:11^a: ‘Heeft ook een volk zijne goden veranderd, hoewel dezelve geene goden zijn?’ Het zijn woorden, gerigt tegen hen, die in jeremia's dagen de afgoden huldigden. De profeet doet hen het schandelijke van hunne ontrouw aan den waren God gevoelen, door hen te wijzen op de getrouwheid der andere volken aan hunne nietige goden. Zelfs de Heidenen hielden aan hunne goden vast, hoewel het geene goden waren. Zoo werden dan de Israëlieten, die hun God verlieten, op de treurigste wijze door hen beschaamd. Het ware een niet onvruchtbaar gebruik van zijn tekst geweest, indien de redenaar de bestraffing van den profeet tot de zijne had gemaakt en aan de Roomsche Kerk verweten, hoever zij van hare oorspronkelijke moeder is afgeweken, hoe weinig het Christenvolk, dat Rome huldigt, op de moedergemeente te Jerusalem gelijkt. C. heeft gemeend zijne tekstwoorden te moeten gebruiken als aanleiding, om over het volharden in de dwaling te spreken. Hij ziet dat in de Roomsche Kerk, die door hare eerdienst de waarheid wederspreekt en wederstaat, de dwaling huldigt en bestendigt.

Op eene onpartijdige, heldere, onweêrlegbare wijze wordt deze stelling ontwikkeld, eerst met betrekking tot de gebeden, bedevaarten enz., zooals die bij de Roomschen plaats hebben, vervolgens met betrekking tot hunne kerken, hunne begraaf-

[p. 68]

plaatsen, en eindelijk met betrekking tot den Doop en het Avondmaal. Tegenover de dwalingen der Roomsche Kerk, wordt telkens de waarheid van het Evangelie gesteld, zooals die door de Protestanten wordt beleden.

Is onze ingenomenheid met deze rede zelve groot, het tegendeel geldt van de vertaling. Zelden hadden wij eene slordiger vertaling dan deze onder de oogen. Dat leelijke etienne, in plaats van stefanus, op bl. 13, thans met de pen veranderd, pleit niet voor de bekwaamheid van den predikant, wiens naam op den titel gelukkig maar verzwegen is. De uitgever heeft zich over deze en andere feilen bij de Redactie van dit Tijdschrift verontschuldigd, met de opmerking, dat de spoed, gevorderd voor de vertaling, hiervan als de oorzaak moet worden beschouwd. Wij nemen deze verontschuldiging niet aan; want waartoe was die spoed noodig? Eene week later in het licht verschenen, zou deze preek niets minder doelmatig zijn geweest, en in eene week zou men althans wel voor eene goede correctie hebben kunnen zorgen. Hoe het daarbij mogelijk is, al ziet men ook slechts ééne proef, fouten te laten staan als hier worden aangetroffen, begrijpen wij niet. Het zij den uitgever eene les, om voor eene betere keuze van vertaler te zorgen, wanneer hij weder eens eene vrucht van vreemden bodem in onzen grond doet overplanten.
- r -