Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1858

Op- en aanmerkingen.

Welk eene eer voor Nederland! - Zoo tuk als Nederland is op Fransche romans, zoo minachtend zag tot nog toe Frankrijk neder op onze litteratuur. Wat zou ook de toongeefster en voorgangster der beschaving van de mannen der trekschuit kunnen leeren? Maar ziet, thans brengt de speeulatiegeest, die zwaluw zoekende zelfs in de meest verwijderde hoeken, ook hierin verandering. Frankrijk heeft een Nederlandsch boek vertaald, en dan nog wel een roman, en - wat wel het meest bevreemding wekt, - het doet eene goede keuze.

De firma hachette & C^o. te Parijs had reeds sedert eenigen tijd eene ‘Bibliothèque des meilleurs romans étrangers’ uitgegeven. Bulwer, dickens, thackeray, currer bell, g. freytag en andere beroemde Engelsche en Duitsche schrijvers hadden daar eene wèl verdiende plaats gevonden. En waarlijk, dezer dagen is nu ook een echt Hollandsche roman, van lennep's ‘Ferdinand Huyck’, daar bijgevoegd. Mijn vaderlandsche borst zwol van genoegen, toen ik dat zag.

Men moet echter niet vergeten, dat men het tegenwoordig dan ook overal van daan haalt. Vertalingen van Russische, Hongaarsche, en Poolsche romans zijn reeds niet vreemd meer in Frankrijk, ja, Perzië en Turkijë zien hunne geestesvruchten in de taal der beschaving overgezet. Zelfs Moraal neemt

[p. 204]

men van de Muzelmannen aan, zooals b.v. verleden jaar een Turksch zedekundig werk in Parijs verscheen: ‘Conseils de nabi efendi à son fils aboul khair.’

Doch tegenover Frankrijk is het al veel eer voor Nederland, dat wij ten minste niet bij de Turken achterstaan.

Fijn, maar brutaal. - In het opstel over orsini van het vorige N^o. werd reeds de gissing geopperd, dat waarschijnlijk 's mans vader aan dezelfde zamenzwering tegen den Paus had deelgenomen, waarin ook de beide broeders buonaparte (de eene reeds overleden, de andere thans Keizer) betrokken waren. Dit blijkt werkelijk het geval geweest te zijn. Maar nog sterker is het, dat de advokaat van orsini, Mr. jules favre, van deze omstandigheid gebruik heeft durven maken. In zijn pleidooi heeft hij ook de geschiedenis van den ouden Heer orsini opgehaald, en eindigt met te zeggen: ‘en 1831 il conspirait contre le gouvernement Pontifical avec d'illustres complices.’

Dat de Letteroefeningen eens van zulk eene omstandigheid gewagen, kan er door; dat de Engelsche bladen ronduit zeggen: ‘het is nog zoo lang niet geleden, dat gij zelf, Keizer der Franschen, in datzelfde Engeland, waar gij thans zoo over klaagt, eene wijkplaats hebt gevonden, en insgelijks van daar uit tegen het toenmalige gouvernement hebt zamengezworen, - dat laat zich begrijpen; maar dat men in Parijs zelf, bij eene openbare zitting van het Hof van Assises, al is het dan ook onder bedekte termen, durft zeggen: ‘Uwe Majesteit was weleer aan dezen man of aan zijn vader gelijk!’ - dat is een belangrijk verschijnsel.

Wat klagen die Franschen toch, dat de vrijheid van spreken aan banden wordt gelegd, omdat couranten aan de grenzen worden aangehouden, tijdschriften opgeheven, aan beambten het schrijven in dagbladen verboden, spionnen allerwege vermenigvuldigd worden, enz. enz.? Zij mogen immers zeggen, wat zij willen, of - zij willen zeggen, wat zij mogen, en meer dan dat.