Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1858

Hoe men gelukkig wordt. Zedelijke Verhalen, door P. Duys. Met platen. Amsterdam, J.D. Sijbrandi. 1858. In post 8vo. 142 bl. f 1-50.

Onze kinderliteratuur is aan degelijke, oorspronkelijke werkjes niet bijzonder rijk. Verreweg de meeste producten in dit genre zijn ontleend aan vreemde schrijvers, of wat ons minder bevalt, het zijn veelal slechte vertalingen, die, om den broode bewerkt, de kenmerken van overhaasting bij de bearbeiding en gemis aan doorzigt bij de keuze der stukken vertoonen. Het was ons daarom eene aangename verrassing kennis te maken met het hierboven aangekondigde boekje, dat in fikschen levendigen stijl opgesteld, een veertiental meest boeijende verhalen bevat, die niet kunnen missen de belangstelling van jeugdige lezers op te wekken, en hen nuttig bezig te houden. Vooral ‘Het Chineesch Horologie’ en ‘Cador, eene Algerijnsche Vertelling’, bevielen ons bij uitstek.

In het eerstgenoemde verhaal wordt ons het kind eener arme stuurmans-weduwe uit Vlissingen voorgesteld, dat door zijne oppassendheid en den vromen zin die hem bezielt, de bescherming van een rijken menschenvriend verwerft, en ons in zijne lotgevallen de waarheid aanschouwelijk maakt, dat: ‘God

[p. 788]

dikwijls reeds op aarde kinderen zegent die Hem gehoorzamen en hunne ouders eeren en beminnen.’ Referents zoontje, wien hij het verhaal te lezen gaf, stonden een paar malen, onder het lezen, de tranen in de oogen, en hij besloot er uit, dat zijn eigen gevoel hem niet misleid had, toen hij het verhaal met aandoening had gelezen. Kindervertellingen moeten immers ook op kinderen influenceren, anders ontbreekt haar het hoofdvereischte, hetwelk bij hare vervaardiging behoort in aanmerking te komen.

In ‘Cador’ verplaatst ons de Schrijver op het grondgebied van een der voormalige Barbarijsche roofstaten, over hetwelk de Fransche wapenen, na 1830, de zon der Europesche beschaving hebben doen schijnen. Cador, de zoon van een vermogenden Israëliet (die door omar, eenen Afrikaanschen despoot en Dey van Algiers, van gunsteling, ten gevolge van eene gril, door bijgeloof ingegeven, tot lijk is gemaakt), wordt door een zamenloop van omstandigheden door eene rooverbende, behoorende tot den Arabischen stam der Massaya's, gevangen genomen, doch weet door zijn manhaftig gedrag en zijne onwankelbare gehechtheid aan de godsdienst zijner vaderen, zoo zeer de achting van den woesten en onbeschaafden dsjendel (het opperhoofd van dien stam) te winnen, dat deze hem, met geschenken overladen, de vrijheid teruggeeft; waarna cador, naar Algiers teruggekeerd, de steun van zijne ongelukkige familie wordt, en de Dey hem de bezittingen zijns vaders wedergeeft. Aandoenlijk is vooral de passage, waar cador weigert zich aan den stam der Massaya's te verbinden, en eindigt met deze treffende woorden: ‘Ware het niet de wil van God geweest, geen haar van mijn hoofd zou gekrenkt geworden zijn.’

Het deed Referent goed zulke edele gevoelens in een echt Hollandsch kinderboek te hooren verkondigen. Men is in onzen materialistischen tijd maar al te veel geneigd, om te zeggen: ‘Wat geeft het!’ dan dat wij niet luid onze goedkeuring zouden hechten aan elke poging, welke, al staat zij op zich zelve, er toe medewerken kan, om het besef van Gods alwijs bestuur bij onze vaderlandsche jeugd levendig te houden.

Een paar aanmerkingen mogen wij den Schrijver niet onthouden: hij zal er uit ontwaren, dat wij zijn werkje met aandacht hebben gelezen.

Op bladz. 31 vinden wij gewag gemaakt van ‘een paar

[p. 789]

ossen met lange, vreesselijke (vreeselijke?) horens.’ Wij begrijpen niet, wat die vreeselijkheid hier toe- of afdoet, en zouden liever het geheele verhaal van kaïn en abel achterwege gelaten hebben.

Op bl. 59 is bij klagen het voorzetsel te vergeten, terwijl vijf bladzijden verder (regel 4 van onderen) pilip en op bl. 65 filip staat, een bewijs dat schrijver of corrector niet attent is geweest.

Resumeren wij. Het werkje van den Heer duys is der aanbeveling ten volle waardig, en wij bedanken hem voor onze Hollandsche kinderen, voor wie het zeker een welkom geschenk zal kunnen zijn. Ook den Heer sijbrandi zij lof toegebragt voor de waarlijk nette uitvoering der fraaije platen, die met de typographische zuiverheid zoo goed harmoniëren, en het keurige bandje, dat onze kinderen het boek al dadelijk met welgevallen moet doen aanschouwen.

October 1858.