Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1858

Handleiding tot de kennis van het Tuig, de Masten, Zeilen, enz. van het Schip. Door J.C. Pilaar. Derde druk, aanmerkelijk verbeterd, vermeerderd en geheel omgewerkt door G.P.J. Mossel. Amsterdam, Wed. G. Hulst van Keulen. 1858. In gr. 8vo. XXXVI en 536 bl., met 10 gelith. platen. f 7-:

Waarom springen onze dienstmeiden dikwijls zoo wonderlijk met onze meubelen om? Omdat zij volstrekt niet weten, en er zich ook in het minst niet om bekommeren, hoe zij zamengesteld zijn. Men kan alleen datgene goed gebruiken, zóó dat men er het meeste nut van heeft en het het minst bederft, wat men door en door kent. Zoo is het ook met den zeeman. Zal hij zijn schip - dat zoo kunstig zamengestelde werktuig - goed hanteren, dan moet hij alle die duizende deelen waaruit het is zamengesteld, juist kennen; dan moet hij weten hoe elk is zamengesteld, waartoe het dient, wat er mede te doen en wat het verdragen kan; hij moet het groote paard, waarop bij over de baren rijdt, kunnen ontleden en disséqueren, gelijk de anatomicus het menschelijke ligchaam.

Om hem tot die kennis op te leiden, - zietdaar het doel van dit boek, oorspronkelijk door den bekenden pilaar

[p. 784]

geschreven, die reeds genoeg naam heeft gemaakt als schrijver over zeevaartkundige onderwerpen, om geene verdere aanprijzing noodig te hebben. Zijn handboek mag thans de derde uitgave beleven. Het verwondert ons niet, dat er weder behoefte was aan een nieuwen druk. Bij de goede (zoowel practische als theoretische) opleiding, die een zeeman tegenwoordig moet gehad hebben, zoo hij in zijn vak vooruit zal komen, is het hem een zoo goed als onmisbaar, - zeker zeer nuttig - handboek. Volgens eene zeer geleidelijke verdeeling beschrijft het achtereenvolgens alle deelen van het schip, en geeft tevens behoorlijke beschrijving en verklaring van het gebruik, en bovendien wordt de bruikbaarheid van het werk nog door een uitvoerig alphabetisch register grootelijks bevorderd. Ook de platen, die bij een beschrijvend werk als dit altijd eene behoefte zijn, zijn voldoende en goed. Kortom, wij hebben geene aanmerking van belang op dit boek te maken, en ook een practisch gevormd zeeman, wien wij het in handen gaven, heeft ons betuigd, er, althans bij eene voorloopige kennismaking, geene misslagen in te hebben aangetroffen. Het eenige wat misschien voor sommigen het gebruik minder aangenaam zou kunnen maken, is eene, naar ons oordeel, te groote uitvoerigheid; doch dit wordt onwillekeurig het geval, wanneer een boek herhaaldelijk wordt uitgegeven en omgewerkt. Dat de achteraangevoegde tabellen uitsluitend opgaven mededeelen, die op oorlogschepen betrekking hebben, is wel iets minder doelmatig, maar ze zijn toch meestal op de koopvaardijschepen ook van toepassing. Eene eigenschap eindelijk, die de zeeman minder moge waardeeren, maar den schrijver toch eer aandoet, is de vrij goede taal waarin het boek geschreven is. Trouwens, het is gemakkelijker in een boek over een practisch deel der zeevaartkunde buiten bastaardtermen te blijven, dan dit bij een hetzij philosophisch, hetzij industriëel onderwerp het geval zou zijn; maar behalve door het vermijden van onhollandsche woorden kenmerkt de stijl zich door eenvoudigheid en zuiverheid.

Reeds heeft dit handboek veel goeds gedaan, en daar menig zeeman het zich aan zal schaffen, zal het dit, vertrouwen wij, ook door dezen nieuwen druk nog meer doen.