Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1858

Een Levensteeken op een Doodenveld. Door J. Herman de Ridder. Te Schoonhoven, bij S.E. van Nooten. 1857. In kl. 8vo. 189 bl. ing. f 1-60; geb. f 1-90.

Een boekske, dat ongemeen net bewerkt is, zich ongemeen aangenaam lezen laat, en door den Heer van nooten more solito ongemeen keurig is uitgevoerd. Jammer, dat er wel zeer enkele, maar ook zeer zinstorende misstellingen zijn ingeslopen, niet aan den Uitgever, maar blijkbaar aan den Schrijver zelven te wijten. Maken wij van de spelling loochenstraffen voor logenstraffen, alleen om navolging te voorkomen, melding, en zouden wij bl. 54 het snoer met knoppen voor knoopen wel door de vingers hebben willen zien, leelijker is het reeds, dat bl. 22 de schoone zinspreuk des Graven van Culenborg: Libertas vita carior, kluchtigerwijze door 't vlak omgekeerde: Het leven dierbaarder dan de vrijheid, vertolkt is geworden. Toch hadden we ligt van 't een zoowel als van 't ander gezwegen, indien niet ééne allerverwarrendste feil - betreffende den naam eener gechristende negerfamilie, die hier de voornaamste rol vervult - het geheele boek dóórliep. Van bl. 87 af heet deze familie abini, na bl. 126 arabi, bl. 165 nog eens abini, en dan vervolgens weder arabi. Hoe nu de ware naam zij, heeft men te raden; en te moeten raden naar den naam van historische hoofdpersonen, is buiten tegenspraak hinderlijk. Mag men de Maandber. van het Ned. Zend.-Gen., 1848, bl. 35, vertrouwen, dan is arabi het echte.

[p. 665]

Genoeg over den vorm. Wat den inhoud betreft, de Heer d.r. achtte zich tot het opstellen van dit geschrift geroepen in zijne viervoudige betrekking van ‘Nederlandsch Burger, Christenleeraar, Lid der Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van de afschaffing der slavernij, en Hoofdbestuurder der Maatschappij ter bevordering van het godsdienstig onderwijs onder de slaven en verdere heidensche bevolking in de kolonie Suriname’. Suriname alzoo, en meer bijzonder het grondgebied der vrijgevochten, in drie stammen gescheidene, boschnegers is het van hem bedoelde groote geestelijke Doodenveld; terwijl de door de onbegrensde zelfopoffering van eenige Herrnhuttersche zendelingen (zoo vrouwen als mannen) uit gindsche negers verzamelde Christenkolonie Nieuw-Bambey, in welke de bovengenoemde familie arabi zich heeft onderscheiden, het kleine, voor 't oogenblik zelfs herderlooze, maar toch aanwezige Levensteeken uitmaakt. Voor deze geloofsgenooten nu vraagt d.r. van den Christen-Nederlander ondersteuning tot verdere evangelizatie; voor de overige, nog heidensche, vrije negers aanvang van evangelizatie; voor de slavenbevolking evangelizatie en emancipatie, doch de laatste niet zonder de eerste. We behoeven wel naauwelijks te verzekeren, dat wij al deze aanvragen van heeler harte mede onderteekenen, en dat wij dienvolgens ook ten dringendste de lectuur van dit werkje aanbevelen, welks waarde door even fraaije als belangrijke geschiedkundige, plaatselijke, en zedeschilderingen nog verhoogd wordt.

Gewis, ‘wij Nederlanders hebben een regt op die zwarten van Suriname; het regt, om hen te winnen voor den Heer.’

v.p.