Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1858

[p. 628]

Het Water. Wat het is, wat het doet, en waartoe het dient. Uit het Hoogd. vertaald door T.C. Winkler. Aflev. 1-3. Te Haarlem, bij J.J. Weeveringh. 1858. In roijaal 8vo. 240 bl., met platen en houtsneê-figuren. f :-95 per Aflev. Compl. in 7 Afleveringen.

Drie Afleveringen liggen voor mij van de vertaling van rossmässler's populair geschrift over het water. De Uitgever zoowel als de Vertaler moeten het om de stoffe om de wijze van voorstelling waardig gekeurd hebben om ook aan het Nederlandsch publiek, dat eene degelijke lectuur wenscht, in zijne moedertaal aangeboden te worden, en Ref. kan niet anders dan met hen instemmen.

Wat in de natuur kan voor den Nederlander meer belangrijk genoemd worden dan het water? zijn land is ‘ontwoekerd aan de zee’, ‘uit wier en dras geweld’, zelfs in die mate een voortbrengsel van het water, dat napoleon I ons land een stuk van Fransch grondgebied kon noemen, omdat het eene aanslibbing was van Fransche rivieren. Maar aan den anderen kant wordt ons land aanhoudend met vernietiging bedreigd door de moeder zelve, die het voortbragt, en gelukt het alleen door inspanning en kunst de dreigende te weren. En wat is het dat deze gewesten eens tot een ongekenden bloei verhief, dat hun een onëvenredig hoogen rang onder de mogendheden van Europa verschafte? Wanneer de geschiedenis het niet meêdeelde of de mondelijke overlevering zweeg - de taal zou nog antwoorden, want men behoeft slechts even onze Hollandsche spreekwoorden en spreekwijzen na te gaan, om tot het besef te komen, dat de scheepvaart sinds lang eene voorname bron van ons volksbestaan geweest is. En zoo heeft ieder beschaafd Nederlander het water reeds vroeg leeren kennen, als den voortbrenger, als den dreigenden verdelger en als de bron van welvaart van zijn land. Dáárom meen ik ook voor dit werk de bijzondere belangstelling, die het ook om de wijze van behandeling van het onderwerp verdient, te mogen vragen. Daar is bij het vele, dat voor menig lezer nieuw zal zijn, veel afwisseling, waardoor de aandacht niet vermoeid wordt door altijd op hetzelfde onderwerp te turen; en de Schr. bewandelt dikwijls een zijweg, zonder daarbij de hoofdrigting

[p. 629]

uit het oog te verliezen, zoodat hij bijna evenzeer een gezellige en mededeelzame als een geleerde gids wordt.

Men zal eenigermate over den rijken inhoud van het werk kunnen oordeelen uit de opgave van de Hoofdstukken, waarin het verdeeld is, als: 1) de schei- en natuurkundige eigenschappen van het water; 2) het water als bestanddeel van den dampkring; 3) de invloed van het water op het klimaat; 4) het water en de gedaanteveranderingen der aarde; 5) de zee en de wateren van het vasteland; 6) het water in betrekking tot de voeding; 7) het water als woonplaats van dieren en planten: 8) het water als middel van verkeer en als hulp voor kunsten en handwerken; eindelijk 9) wat het water is voor den dichter en voor den schilder.

Het onderwerp zal dus wel van alle kanten beschouwd worden, en wanneer de verdere uitvoering van het werk beantwoordt aan het tot hiertoe geleverde, zij het dringend aanbevolen aan allen wien de natuur ter harte gaat.

Aan- en opmerkingen, die we te maken zouden hebben, vooral het eerste Hoofdstuk betreffende, houden we achterwege, tot wanneer we het werk volkomen in handen hebben.

De gelithographiëerde, met tinten gedrukte platen, waarvan er voor iedere Aflevering eene gevoegd is, zijn zeer wèl geslaagd. Vooral de eerste plaat is keurig uitgevoerd.

Den vertaler of wel den corrector zij aanbevolen de namen van volken, zelfs de bijvoegelijke naamwoorden, daaruit gevormd, met eene hoofdletter te doen drukken. Ook den voor de klinkt onaangenaam, en geeft den lezer, die aan dat verkeerde gebruik niet gewoon is, dikwijls moeite, hoe een zin op te vatten.

Nader verslag van dit werk te geven, behouden wij ons voor, tot wanneer het werk voltooid is.

Sept. 1858.
a.s.