Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1858

Godgeleerde Bibliotheek, of reeks van wetenschappelijk theologische werken uit het buitenland. Te Utrecht, bij Kemink en Zoon. 1856 en 57.

Onder toezigt van den Rotterdamschen Predikant, Dr. j.i. doedes, werd vóór eenige jaren de uitgave aangekondigd van eene reeks van wetenschappelijke werken op godgeleerd gebied, die uit den vreemde in onze taal zouden worden overgebragt. Het doel dier uitgave zou voornamelijk zijn, om op eene minder kostbare wijze diergelijke werken voor onze vaderlandsche godgeleerden verkrijgbaar te stellen. En voorwaar, wanneer men nagaat, dat de inteekenaars op deze Bibliotheek voor den geringen prijs van f 5 een aantal van 60 vrij compres gedrukte vellen ontvangen, dan behoeft men zich door de duurte niet van de deelneming aan deze uitgave te laten afschrikken. De eerste jaargang bevat umbreit's Kommentaar op Jesaja, een gedeelte van guerike's Inleiding op het Nieuwe Testament, en den aanvang van keil's Historisch-kritische Inleiding op het Oude Testament. Het eerstgenoemde werk is vertaald door Ds. schijvliet te Bennekom; het tweede door Ds. hoevers te Gorredijk, en het laatste door Ds. de roode te Akkerwoude. Het is natuurlijk ons voornemen niet, elk dezer uitgebreide werken te beoordeelen. Het zij genoeg hunne ver-

[p. 513]

schijning aan te kondigen en vooral den Kommentaar van jesaja aan te bevelen, die zich boven de beide andere werken onderscheidt door het standpunt van vrije, echt wetenschappelijke kritiek, waarop hij ons plaatst, en op uitnemende wijze ons inleidt in den aard en zin der verzameling van godspraken, welke onder den naam van jesaja is tot ons gekomen. Dat wij in umbreit een man voor ons zien, die niet alleen met zijn scherp verstand den profeet van Israël gelezen heeft, maar ook de toonen der Hebreeuwsche poëzij in zijn hart heeft laten weerklinken, dat merken wij terstond, zoodra wij slechts het oog in zijne uitmuntende Voorrede hebben geworpen. Dat bemerkt ge nog meer, als gij den Kommentaar met aandacht leest. Met volle regt mag hij den naam van praktischen Kommentaar op den titel dragen, en zal, behalve de noten, ook door hen, die geene theologen ex professo zijn, met vrucht kunnen gelezen worden.

Vertalen is een moeijelijk werk; mogt dat meer worden ingezien; er zou minder en beter worden vertaald. Doch niet het minst is de vertaling van wetenschappelijke, vooral van theologische boeken, eene hoogst zware taak. Hier hangt dikwijls veel van een enkel woord, een enkelen volzin af. Geen wonder, dat wij dan ook in de Godgeleerde Bibliotheek hier en daar op stroeve volzinnen en Germanismen stuiten, of over onnaauwkeurigheden hebben te klagen. Over het algemeen mogen wij echter den vertalers onzen lof niet onthouden. Een deel van dien lof komt zonder twijfel aan den redacteur der Bibliotheek toe, wien wij om het belang der zaak aansporen tot naauwgezetheid in het goed- of afkeuren. De uitgever, die door eene heldere letter, ook in kleingedrukte noten, door een geschikten vorm heeft gezorgd, dat deze werken zich ook aan het oog gunstig voordoen, verdient grooten lof. Wij raden elk, die Hoogduitsch verstaat en niet onder de schraal bedeelde predikanten behoort, zich deze boeken, indien hij ze begeert, in het oorspronkelijk aan te schaffen. Doch wie jaarlijks slechts enkele penningen kan afzonderen tot vermeerdering van zijn boekenschat, make van deze gelegenheid gebruik, om zich hoofd en hart te verrijken.

-r-