Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1858

Beknopt Chronologisch Overzigt der Algemeene Geschiedenis; voornaamste vorstenhuizen in Europa, en tabellarische overzigten der merkwaardigste gebeurtenissen; door W. Degenhardt. Vierde, veel vermeerderde druk. Te Amsterdam, bij C. Kraay. 1857.

Met het volste regt heeft de beroemde condillac gezegd: ‘C'est par les idées générales que l'esprit prend son essor, qu'il s'élève, qu'il plane, qu'il redescend pour s'élever plus haut encore.’ Passen wij dit kernachtige gezegde op de studie der geschiedenis toe, dan lijdt het geen twijfel, of zij vereischt in de eerste plaats tijdrekenkundige kennis, wil men orde in het geleerde aanbrengen en de hersenkas niet tot eene chaotische verzamelplaats van verwarde begrippen verlagen.

Men geloove echter niet, dat het voldoende is, data en namen in zijn geheugen te prenten, om de geschiedenis te kennen. Chronologie is niets dan eene hulpwetenschap; doch zij kan onder de leiding van een ervaren onderwijzer moeijelijkheden opheffen, die zonder haar praktisch gebruik zouden blijven bestaan. Immers, door de tijdrekenkunde vormt men zich een juist begrip van den duur der rijken, en door

[p. 450]

haar worden ons de synchronistische gebeurtenissen helder voor den geest gebragt.

Het schrijven van een Chronologisch Overzigt der Algemeene Geschiedenis is evenwel geene gemakkelijke taak. Vóór de geboorte van onzen Zaligmaker is meest alles, wat de tijdrekenkunde betreft, op vrij onzekeren grond gebouwd; het tijdstip zelfs van die geboorte kan men niet met vaste zekerheid bepalen. Ja, de stichting van Rome is ook aan die onzekerheid onderhevig, en de oorsprong van vele volken in mythen gehuld.

Den Heer d. hebben denkelijk deze eigenaardige bezwaren voor den geest gezweefd, toen hij zijne krachten wijdde aan het schrijven van boven aangekondigd werkje. Wij keuren het niettemin goed, dat hij ze onaangeroerd heeft gelaten, en de meest algemeene meening heeft gevolgd, volgens welke de geboorte van christus 4000 jaren na de schepping der wereld heeft plaats gehad. Met groot genoegen maakten wij kennis met zijn arbeid en getuigen volgaarne, dat die niet van verdienste is ontbloot. De ‘vorming, uitbreiding en ondergang der Oostersche Staten’ is in waarheid beknopt, doch tevens naauwkeurig bewerkt. Het ‘overzigt der groote Volksverhuizing’ is zeer belangrijk en der aandacht waardig.

Enkele op- en aanmerkingen houde men ons ten goede. Alhoewel wij Nederland volstrekt niet te hoog willen verheffen, vermeenen wij, dat er eene te geringe plaats onder de Europesche Staten aan wordt toegekend. Ook vinden wij, onder de vorstenhuizen van Europa, dat van Oranje stilzwijgend voorbijgegaan. Bij de opgave der merkwaardige personen hadden wij gaarne, in de zesde eeuw vóór christus krezus, en, in de vierde, philippus van Macedonië vermeld gezien. Bij die van de negentiende eeuw na christus, wordt blücher wel genoemd, doch wellington, de ijzeren hertog, vergeten.

Men ziet het: ons oordeel is over het algemeen zeer gunstig, en wij wenschen den ijverigen d. lust en krachten toe, om nog meer zulke nuttige werkjes voor onze studerende jongelingschap te leveren.

Het papier is goed, de druk duidelijk, de prijs matig.

l.a.h.