Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1858

Cadsandria. Zeeuwsch Jaarboekje voor 1858, verzameld door J.H. van Dale en H.M.C. van Oosterzee, Leden der Maatschappij van Nederlandsche Letterkunde, enz. Nieuwe Serie. Eerste Jaargang. Te Schoondijke, bij A.J. Bronswijk. 1857.

Aangenaam is het Ref. met een goedkeurend en aanbevelend woord de aandacht van het publiek op dezen Jaargang van Cadsandria te mogen vestigen. Krachten welke vroeger verspreid waren, zijn nu vereenigd en hebben aan dit Jaarboekje een gelukkig heden geschonken en zullen het, - dit verwachten wij zeker - eene belangrijke toekomst verschaffen. Immers wat de Heer van dale gedurende vier jaren voor Cadsandria, de Heer van oosterzee vele jaren lang achtereenvolgens voor den Zeeuwschen Volks-Almanak, Nehalennia en Zeeland was, zijn zij dit jaar voor het eerst te zamen voor Cadsandria, Zeeuwsch Jaarboekje, geweest. De vruchten dezer vereeniging van krachten konden moeijelijk uitblijven; aan haar heeft Zeeland het voornamelijk te danken, dat aan zijne belangen een Jaarboekje voor 1858 geschonken is, dat met eere onder onze provinciale Almanakken genoemd mag worden. Zoo het Ref. vergund is eene aanmerking te maken op het geheel, dan is het de vreemd klinkende, dat het boekje te

[p. 301]

veel aan zijn titel beantwoordt. Waarlijk, niet alleen pro formâ staat op den titel Cadsandria vooraan, en wel was het noodig, dat de Redacteurs in hun Voorberigt betuigden, dat Cadsandria ‘wenschte beschouwd te worden als een meer algemeen Zeeuwsch Jaarboekje, zonder daarom nog naam en oorsprong te verloochenen voor hen, die het vroeger wel wilden begunstigen en zulks op gewone wijze wenschen te blijven doen.’ Verre is Ref. er van af iets te willen afdingen op de belangstelling welke ‘het land van Kadzand’ verdient, maar wie Zeeland eenigzins kent, zal weten, dat een Zeeuwsch Jaarboekje niet schier uitsluitend met Cadsandria behoeft gevuld te worden.

Als belangrijke bijdragen onder de proza-stukken noemt Ref. vooral Herinneringen van het gebeurde in het Westelijk deel van Zeeuwsch-Vlaanderen, gedurende den tiendaagschen Veldtogt, door h.a. callenfels, met de daarop volgende Inlichtende en teregtwijzende Aanteekeningen, door Mr. j. egberts risseeuw. Dit stuk en de bijdrage van den Heer risseeuw: Iets omtrent Kolonel joseph ledel en diens handelingen als bevelhebber van Staats-Vlaanderen in de jaren 1830 en 1831, completeren elkander in vele zaken, en zullen later, als behelzende berigten van ooggetuigen, voor den geschiedschrijver van veel waarde zijn. Het stuk van den Heer callenfels is een vervolg op het in den vorigen Jaargang door hem geleverde. Niet minder verdient genoemd te worden de bijdrage van den Redacteur j.h. van dale: Der Sluizenaren opstand ten jare 1477, waarin deze zich op nieuw als degelijk historieus doet kennen. Ook de mededeeling van denzelfden omtrent Geschilderde glazen in de kerk te Schoondijke en zijne Bijdrage tot de Geschiedenis der Doopsgezinde Gemeente te Goes, ten jare 1665, zijn zeer lezenswaardig. - Met den Heer van oosterzee betreurt Ref. het, dat het eiland Schouwen zoo arm aan legenden is, maar hij verheugt zich, dat die Heer aan de eene Schouwensche legende, welke hij kende, een plaatsje in dit Jaarboekje heeft gegeven. De bijdragen van h.q. janssen, Dr. p. de kok en j. van der baan zijn hier geheel op hare plaats en verdienen geroemd te worden.

Het poëtisch gedeelte van Cadsandria beduidt niet veel; het wordt gewoonlijk in Jaarboekjes van dezen stempel als bijzaak gerekend, en dat is hier zeer merkbaar. Het best bevielen

[p. 302]

Ref. nog de bijdragen van prudens van duyse, de kanter, roos en jobse.

In den Kalender ware hier misschien een meer historisch karakter te verkiezen geweest boven het astronomische, dat daarin nu den boventoon heeft.

De Uitgever heeft voor eene eenvoudige, maar toch zeer nette uitvoering zorg gedragen, en het portret van ledel, dat tegenover den titel staat, verdient geprezen te worden.
d.