Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1858

Ada van Holland. Historisch-Romantisch Verhaal, door J.J. Lambrechts. Te Amsterdam, bij J.M.E. Meijer. 1857. In gr. 8vo. 270 bl., met gelith. titel en vignet. f 2-60.

De historische roman vindt in ons Vaderland nog immer beoefenaars en niet minder lezers. Geen wonder dan ook, waar eene Mevrouw bosboom-toussaint, waar auteurs als schimmel, de Luitenant mulder en van lennep zich aan 't genre wijden. Maar ook geen onderdeel onzer litteratuur bestaat er, waar de bent der kwart-talenten, - om toch eene hoeveelheid te noemen, daar de meesten in hunnen arbeid nimmer zweem verrieden van eenige geniale opvatting of

[p. 198]

behandeling der historische gegevens - geen genre, waaraan de brekebeenen zoo dikwerf en blijkbaar met zooveel voorliefde zich wagen als aan dat 't welk thans door ons besproken wordt, b.v. krabbendam, van buren schele, nauta en nu ook lambrechts, die, zoo wij ons niet vergissen, nog al productief is, daar hij binnen 't jaar zes of zeven groot octavo Deelen de wereld inzond, eene vaardigheid met de pen, die vroeger ook het deel was van den Heer nauta, maar deze bewaart sedert eenigen tijd het zwijgen. 't Is echter zonderling, dat na den dag waarop nauta voor onze letterkunde gestorven was, eensklaps de Heer lambrechts verrees, en dezelfde denkbeelden, in denzelfden stijl en op dezelfde wijze in 't licht gaf; wel mag dit verschijnsel de opmerkzaamheid aller belangstellenden tot zich trekken, maar enfin: over de zeer innige verwantschap tusschen laatstgenoemden en den Auteur van het boek dat voor ons ligt, laat Ref. liefst zijne lezers oordeelen. Hij voor zich meent aan eenen kaper op letterkundig gebied te mogen denken, die zoo nu en dan eens van vlag verwisselt.

Volgens het Voorberigt werd de Auteur door de gunstige ontvangst van een vroeger product, getiteld: ‘Jacoba van Beijeren’, aangemoedigd, zijne krachten te beproeven aan het ‘opstellen van een verhaal’, waartoe de rampen der jeugdige ada van Holland den grondslag zouden geven.

De keus was niet ongelukkig. De stoffe is rijk genoeg voor eene romantische behandeling. Lambrechts is de eerste niet, wie 't dichterlijk element in dit thema als nedergelegd, in 't oog viel. Twintig jaren geleden schreef sieburgh - zoo wij meenen 't pseudoniem van wijlen van der hoop, de vader - een boek onder denzelfden titel, dat, uitgenomen 't ietwat kleurige, dat den navolger van victor hugo verried, met te veel talent geschreven was, om den rijkdom van 't onderwerp niet te doen opmerken, waar een geniaal auteur 't zich ter behandeling koos.

De arbeid van sieburgh en lambrechts levert echter een hemelsbreed verschil op. 't Is een boek, dat noch de kleur des tijds draagt waarin de handeling voorvalt, noch in eenig opzigt bewijst, dat er partij is getrokken van de karakters der hoofdfiguren, zooals de geschiedenis die aangeeft.

't Is niets meer dan een dor verhaal der fciten, waartoe

[p. 199]

melis stoke's vrij logenachtige ‘Rijmkronijk’ de voornaamste bouwstoffen leverde. De stijl is zonder eenige gloed of verheffing, meer gelijkend aan dien van ‘den braven hendrik’ dan aan zulk eenen als de historische roman eischt. De gesprekken zijn vervelend en gerekt, geheel opgevuld met pedante beschouwingen, die allerminst eene aleid als willem van Holland, of een lodewijk van loon in den mond mogten worden gelegd, om de eenvoudige reden, dat deze onmogelijk zóó hebben kunnen spreken. Nu en dan zou men vermoeden, in plaats van door den Auteur in eene der zalen van 't Grafelijk Hof te Dordrecht, te midden van fiere ridders en schoone edelvrouwen, te worden ingeleid, in eenen kring van dorpskosters of koffijleppende besjes zich te bevinden.

Maar genoeg; veelligt vraagt iemand van Ref. eenig bewijs om zijn afkeurend oordeel te staven. Op 't gevaar af, dat de ‘kortheidlievende’ Redactie van ons Tijdschrift de opname weigerde, omdat zij er evenmin als wij eenig heil in kan zien, toch zouden wij ten believe van wie 't begeerde, haar de vergunning tot inlassching van een paar bladzijden wel durven vragen. Maar een beschaafd publiek heeft zijne eischen en regten, en dit vervelen met de mededeeling van iets, dat wij zelven onwaardig achten om het onder zijn oog te brengen, durven wij niet op ons nemen. Wie nieuwsgierig is, hij zie 't boek in handen te krijgen, en dan verwijzen wij hem gaarne naar bl. 97-99, waar 't laatste bezoek van Gravin aleid bij haren echtgenoot wordt verhaald.

Nog iets; de aanhaling op den titel van vijf regels uit melis stoke als motto, is zoo smakeloos en onkiesch, dat dit reeds genoegzaam zou wezen om den aankoop van lambrechts' arbeid voor eenig leesgezelschap, waar ook jonge meisjes de boeken wel eens inzien, te ontraden.

Den Heer meijer komt lof toe voor zijne nette uitvoering.

o.
l-e.