Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1858

Geschiedenis der Kerkhervorming, door F. Naef. In het oorspronkelijke bekroond door de Maatschappij voor de belangen der Protestanten te Genève. Naar het Fransch, door J.W.Ph. Feith, Predikant te Heino. Vermeerderd met de 95 Stellingen van Luther. Te Zwolle, bij G.H. Meijer. 1858. In post 8vo. 4, XVI en 224 bl. f 1-25.

Welligt zal men bij de verschijning van dit werk de bedenking maken, dat Ds. feith een noodeloos werk verrigt heeft met deze vertaling. Hij geeft in zijn Voorberigt eenigermate het doel te kennen, dat hij met zijnen arbeid beoogde, namelijk om menigeen, die niet in de gelegenheid is gesteld, om zich grootere werken aan te schaffen, althans eenigermate bekend te maken met dat zoo gewigtig tijdvak van de Geschiedenis der Christelijke Kerk. Maar was in die behoefte niet reeds voorzien door de goedkoope uitgave van Prof. ter haar's Tafereelen? Daar toch heeft men, bij een zeker niet minderen schat van zaken, een vooral niet minderen vorm.

[p. 172]

De bedenking is niet geheel onjuist; maar toch wanneer men let op het verschil in prijs van de goedkoope uitgave der Tafereelen en van dit werk, zal men zien, dat dit nog aanmerkelijk genoeg is om menigeen van den aankoop van het eerste af te schrikken en zich in plaats daarvan dit werk aan te schaffen, vooral omdat het uiterlijk van dit laatste, niettegenstaande den zeer matigen prijs, zeer tot den aankoop uitlokt.

Wat nu het werk zelf aangaat, Ref. heeft het over 't algemeen met genoegen gelezen. De geschiedenis van de drie groote bedrijven der Reformatie, welke Wittenberg, Zürich en Genève tot tooneel hadden, wordt op boeijende wijze verhaald, en vooral in de geschiedenis der Zwitsersche Reformatie zal men menige zaak vinden medegedeeld, welke men gewoonlijk in werken van dit bestek mist.

Over de bladzijden welke handelen over de Hervormers vóór de Hervorming, is Ref. niet zoo tevreden. Daarin had de Schrijver, òf nog beknopter, òf veel vollediger moeten te werk gaan; ook wordt dáár de diepe blik in den stand der zaken gemist, welken de historicus vooral bij deze wordingsperiode der Hervorming wel noodig heeft.

Dat Ref. hetzelfde en nog meer mist bij de Geschiedenis der Kerkhervorming in Engeland, Schotland en de Nederlanden, zal den lezer geene verwondering baren, wanneer hij weet, dat dit alles te zamen in 11 bladzijden wordt afgehandeld.

Den Vertaler komt veel lof toe; hij heeft getoond de taal waaruit en die waarin hij vertaalde, grondig te verstaan. Daar echter op den titel het Naar het Fransch eene eenigzins vrije navolging doet vermoeden, zal het zeker velen spijten, dat de Heer feith de laatste aanmerking van Ref. niet voorkomen heeft, welke hij toch zekerlijk niet ongegrond noemen zal.

De bijvoeging van luther's Stellingen zal aan velen aangenaam wezen; Ref. vindt ze echter in een werk van zoo kleinen omvang wel wat ongepast.
d.