Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1858

Toegepaste Kruidkunde. Handleiding tot aanwijzing van het gebruik, dat de mensch maakt van voorwerpen uit het Plantenrijk. Door H.C. van Hall, Med. Doct., Hoogleeraar te Groningen. Te Groningen, bij J.B. Wolters. 1857. In gr. 8vo. 214 bl. f 2-:

Veelvuldig is het nut, dat de plantenwereld den mensch aanbiedt, reeds in zooverre als hij een lid uitmaakt van de dierenwereld. Al dreef hem niet zijn ingeschapen aanleg, zijn instinct, of met andere woorden, de zielsuitingen, die uit den bouw van zijn ligchaam voortvloeijen, om zich gedeeltelijk met planten te voeden - al bestonden er voor de dieren, die het overige deel van zijne spijze uitmaken, andere voedingsmiddelen dan juist weder de planten, toch zoude geen dier, zeker geen mensch hebben kunnen ontstaan, wanneer niet reeds eeuwen te voren de planten werkzaam geweest waren om zijn bestaan mogelijk te maken. Maar als redelijk wezen maakt hij bovendien nog velerlei aanwending tot verschillende doeleinden van de stoffen, die de planten hem aanbieden. En de eerste toepassing van zijne rede op zijne instinctmatige handelingen, tot het nemen van plantaardig voedsel, was de eerste stap op den langen, den onafzienbaren weg der beschaving, want aan den landbouw binden zich de eerste maatschappelijke vereenigingen. Zoolang de mensch een jagersleven leidt, en planten tot zijn voedsel neemt, daar waar hij ze vindt, of zelfs zoolang hij zich nog alleen met veeteelt bezig houdt, is de ontwikkeling eener geregelde maat-

[p. 124]

schappij niet mogelijk. Van daar almede de innige vereering bij Grieken, Latijnen, Egyptenaren van hunne demeter, ceres, isis, die hun de kennis van den landbouw aangebragt zon hebben. Maar waar zouden we ophouden, wilden we slechts met enkele woorden aanstippen hoe velerlei gebruik de mensch maakt van hetgeen de planten hem opleveren! Onze bedoeling was alleen de aandacht te vestigen op het werk, dat ter aankondiging voor ons ligt, en dat niet, zoo als de titel van ‘Toegepaste Kruidkunde’ velen zou doen vermoeden, alleen handelt over geneeskrachtige planten, waarom het dan ook in wijderen kring verdient bekend te zijn, dan alleen bij hen die zich met de geneeskundige wetenschappen bezig houden. Des Schr.'s bedoeling was namelijk om bovendien te vermelden ‘al die gewassen, welke, hetzij als grondstoffen voor onderscheidene fabrieken, als voedsel voor mensch of vee, of als gewigtige voorwerpen van onzen vaderlandschen landbouw, als schadelijke onkruiden en, in het bijzonder ook, als meer of min gevaarlijke vergiften, verdienen gekend te worden.’ Eene niet geringe verdienste van het werk achten we, dat in een zoo kort bestek zoo veel gegeven wordt. Zijne bruikbaarheid is verder zeer verhoogd door een uitvoerig register, achter aan het werk geplaatst. En daarom kunnen we met den hooggeleerden Schr. wenschen, dat het moge strekken ‘zoo tot nut der studiën aan onze Hoogescholen en aan andere diergelijke Inrigtingen, als ook tot hulp- en handboek voor hen, die reeds meer in de praktische wereld verkeeren.’

z.
s.