Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1858

Almanak voor het Schoone en Goede, voor het Jaar 1858. Te Amsterdam, bij A. Jager. In kl. 8vo. X en 216 bl., met 5 staalplaten en titelvignet, geb. in geheel linnen met verg. stempels en verg. op snede. f 2-10.
Christelijke Volks-Almanak, voor het Jaar 1858. Nieuwe Serie. Derde Jaargang. Verzameld door P.A. de Génestet en C.P. Tiele. Te Amsterdam, bij P.N. van Kampen. In post 8vo. VIII, 20 en 152 bl., met 4 staalplaten. f :-75.

Alwie een vriend is van het ‘Schoone en Goede’, zal ook wederom dit jaar met genoegen den Almanak van Mevr. bosboom-toussaint ter hand nemen. Keurig lief toch ziet het

[p. 97]

boekske er uit met zijn blaauwen omslag en zijn sierlijk verguldsel. Vriendelijk noodigen de netgedrukte blaadjes tot lezen uit, en de plaatjes.... waarlijk, zij doen den smaak van de ijverige Redactrice eer aan. Zie maar eens die Kaartspelers, naar madou, en dat kijkje op Huisduinen, maar vooral die schets van de Feestzaal te Brugge, van de verdienstelijke hand van den Heer bosboom, waarvan wij de oorspronkelijke teekening nog wèl zoo lief zouden willen zien. - Mij dunkt, zulk een ensemble stemt u reeds bij voorraad tot de verwachting van veel ‘schoons en goeds’, ook bij het lezen, - die verwachting is billijk. - Waarom wordt zij slechts gedeeltelijk vervuld? 't Is zoo, vorm en inhoud staan in onze prachtalmanakken gewoonlijk weinig in evenredigheid tot elkander - maar toch iets meer dan het gegevene hadden wij gemeend hier te mogen verwachten, waar zoovele met lof bekende namen ons tegenblinken.

De eerste bijdrage in proza, getiteld: Stahleck, van ....S, gaan wij geheel met stilzwijgen voorbij - zij is onbeduidend; ook het daaropvolgend dichtstukje: De weduwe van Huisduinen, had weinig de eer ons te behagen, evenmin als de geforceerde aardigheid van den Heer binger. - Jan en Jehanne, van de hand der Redactrice zelve, is een lang, te lang stuk (het beslaat ongeveer ⅝ gedeelte van het geheele boekje), en daarbij is het nog niet eens af; - wel wordt het slot er van den weetgierigen lezer nog dit jaar beloofd in een ander onzer Jaarboekjes, maar wie heeft al die Jaarboekjes zoo dadelijk bij de hand? - en daarbij - gulweg gesproken - boezemt de hier vermelde Episode ons niet zulk een belang in, dát wij naar den verderen afloop er van hoogst verlangend zijn.

Maar nu de overige bijdragen in Poëzij? 't Is waar, daaronder trok hier en daar een enkel juweeltje onze aandacht, als b.v.: Aan eene Bruid op Java, van den eenigen van lennep (Ach! waarom hooren wij zoo zelden meer den Meester op die wijze de snaren tokkelen?). - Ook van hasebroek's Aan mijnen Vriend nicolaas beets, - al achten wij over 't algemeen dergelijke vertrouwelijke ontboezemingen ter uitgave min geschikt, - beviel ons de aanhef vrij wel, tot daar wij lazen:

Die maagdlijk was in hart en leest, caet.

[p. 98]

Het verdere gedeelte laten wij geheel voor rekening van den Dichter; alleen merken wij op, dat regels als

Daar u uw alles is ontvallen -

metrisch letterlijk onleesbaar zijn. - Maar van mannen als beets, de génestet, potgieter zelfs, hadden wij met regt iets meer mogen verwachten, dan het weinige dat zij afstonden.

Dan het schijnt nu wel eenmaal zoo het gebruik te zijn, dat ook de onbeduidendste gedachte, mits in versmaat gebragt en met den naam van een bekend Dichter onderteekend, altijd genade vindt in de oogen van het Almanak-lievend publiek. Wij willen daarom dan ook de Redactrice niet te hard vallen en liever haar dankbaar zijn voor hetgeen zij... mogelijk ons onthield. Aan háren ijver althans willen wij ruimschoots hulde doen, en gaarne hopen wij, dat die in 't vervolg beloond worde door krachtiger, milder ondersteuning en door meer bijdragen Neêrlands zangerental waardig.

Dat er althans aan meer degelijke spijze, dan die ons hier wordt aangeboden, nog geen gebrek bestaat, bewijst de Christelijke Volks-Almanak, dien wij thans in de tweede plaats aankondigen, en die de Heeren de génestet en tiele tot pleegvaders heeft. Voorwaar een aanbevelingswaardig boekske, welks inhoud uitnemend aan den titel beantwoordt, en dat zich zoowel door hetgeen het wil als door dat wat het werkelijk geeft, gunstig van andere Jaarboekjes onderscheidt.

Ook nu weder opent de wakkere thrasybulus de rij der medearbeiders. Zijn Gitje, met het hem eigen talent geschreven, is lief, gevoelvol, stichtelijk, al houdt de Schrijver ook niet veel van dit laatste woord; - worden de Gitje's onder het dienstboden-geslacht ook al gaandeweg schaarscher, zijn stukje is misschien voor deze of gene een prikkel om er eene te worden.

Tiele voldeed ons 't best in zijn Christenprofeet; wèl hem, dat hij den edelen channing, met diens helder en krachtig geloof aan het goede in den mensch, bij ons volk inleidde. Och! ware het maar niet bij velen eene stem des Roependen! - Ook het stukje: De Vrouwen des Evangelies, van denzelfden Schrijver, mag wèlgeslaagd heeten en is hier regt op zijne plaats. - Evenzoo: Voorgevoel van Zaligheid, door w. francken, a.z., dat de verdienste heeft van de gemoedsstemming der beide figuren op de plaat treffend en naar waarheid weêr te geven. - Alleen van

[p. 99]

teutem's Opmerkingen over den eersten Brief van johannes (zij mogen dan op zich zelven ook al veel goeds en waars bevatten) kwamen ons ter plaatsing in een werkje als dit minder geschikt voor. Er komt te veel in voor, wat uit den aard der zake supra captum der lezers is, terwijl de regte volkstoon er geheel in wordt gemist. - Ook ina, hoe lief zij over 't algemeen schrijve, voldeed ons een vorig jaar beter; zij wachte zich voor het al te lieve.

De dichterlijke bijdragen zijn, op weinig uitzonderingen na, alle uit de wèlversneden pen van den Heer de génestet gevloeid. Voelden wij ons niet weêrhouden door eerbied voor de Redactie der Vaderl. Letteroefeningen, die het min gaarne ziet, dan schreven wij eene of meer er van, b.v.: Twee in één huis, Onvermoeid, e.a. geheel uit. Thans vergenoegen wij ons met den belangstellenden lezer naar den Almanak zelven te verwijzen. De lezing er van zal gewis hem en menigeen een nuttig en ook een aangenaam uurtje bezorgen. - Van de plaatjes verdienen alleen die welke naar ary scheffer gevolgd zijn, lof. De overige zijn niet boven het middelmatige verheven.

b.