Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1857

Rekenkunstige Oefeningen, den Leerlingen tot herhaling op te geven, door J.H. van Koten, Leeraar der Wiskunde aan het Stedelijk Gymnasium, Privaat-Docent in de Wis- en Natuurkunde te Amsterdam. Eerste Stukje. Te Amsterdam, bij L.F.J. Hassels. 1856. In post 8vo. VI en 48 bl. f :-40.
Tweede Stukje. IV en 80 bl. f :-65.
Antwoorden op de beide Stukjes. 32 bl. f :-30.

Deze Rekenkunstige Oefeningen zijn door den Heer v.k. voor zijne leerlingen bestemd, ten einde hem te ontlasten van het dicteren. - Het zijn oefeningen ter toepassing van het geleerde in strootmans ‘Beginselen der Cijferkunst’, welk werk de Heer v.k. bij zijn onderwijs in het rekenen gebruikt, of althans tot hiertoe gebruikt heeft.

Uit het Voorberigt blijkt niet of onbekendheid, dan wel weinige ingenomenheid met de bestaande verzamelingen van voorstellen van dezen aard den Vervaardiger tot de zamenstelling dezer Oefeningen hebben genoopt. Wel, dat het hem genoegen zal doen als ook andere onderwijzers van zijne Oefeningen gebruik maken. Op ons rust de verpligting alzoo, H.H. onderwijzers met den inhoud en de wijze van behandeling in deze werkjes gevolgd, bekend te maken. En hierover zullen wij zeer kort kunnen zijn, aangezien wij voor alsnog mogen veronderstellen, dat de volgorde en de wijze van behandeling, in het genoemde werk van strootman gevolgd, bij het meerendeel der onderwijzers bekend is, hetzij door het werk zelf, hetzij door de bestaande toepasselijke oefeningen op dat werk. Bijzonders hebben wij bij deze Oefeningen niet opgemerkt. De Oefeningen zijn nu eens bloote opgaven, dan eens in woorden ingekleed. De eerste hier en daar misschien wel wat talrijk in eene verzameling van Oefeningen tot herhaling. De laatste zijn over het algemeen wèl geschikt om het nadenken bij den leerling te bevorderen, zonder evenwel boven andere verzamelingen van dezen aard uit te munten.

[p. 785]

Van de aanmerkingen, die wij bij het doorbladeren maakten, stippen wij alleen de volgende aan: 1^e Stukje, bl. 14, in N^o. 6, wordt de afstand van de Aarde tot de Zon op gemiddeld 34,600,000 mijlen opgegeven. Welke mijlen zijn dit? Verder wordt hier gezegd, dat het lieht 8 minuten en 13 seconden behoeft om van de Zon tot de Aarde te komen. 2^e Stukje, bl. 28, wordt in N^o. 8 gezegd, dat het licht daartoe 8 minuten 17,78 seconde noodig heeft, terwijl de afstand hier in Geogr. mijlen wordt gegeven. In beide nommers wordt de snelheid van het lieht per seconde gevraagd. Volgens het antwoord op de vraag in het eerste Stukje is die snelheid 70182,5 mijl, terwijl zij volgens dat in het tweede Stukje 30776648,3 el of 5539,8 uren gaans bedraagt. Hierin heerscht voor 't minst eene groote verwarring. Ter bevordering van de duidelijkheid ware in N^o. 7, bl. 41 en N^o. 48, bl. 44 de bijvoeging: welke lengte bedoeld wordt, niet kwaad geweest; zoo ook in N^o. 11, bl. 41, hoe de bal wordt opgeworpen. - De keuze van de cijfers voor 10 en 11 in N^o. 12, bl. 46, beviel ons niet. - Ook in N^o. 7, bl. 41, stieten wij op het weglaten der Breedte, of welligt dat de plaatsen op den Equator ondersteld zijn. 13^o 15′ verschil in lengte geeft een' zeer uiteenloopenden afstand in ellen voor de verschillende Breedte, waarop die plaatsen gelegen zijn.

In het hoofdstuk over de verklaring van het stelkunstig teekenschrift in de vergelijkingen, 2^e Stukje, vonden wij veel dat meer in een werk over de algebra te huis behoorde dan wel hier. - De opgaven ter toepassing van de eigenschappen der evenredigheden zijn met geene karige hand uitgestrooid. In N^o. 23, bl. 29, heerscht dezelfde onnaauwkeurigheid, doordien niet op de afneming van de lengte-graden op de verschillende Breedten is gelet.

Wij maakten van deze onnaauwkeurigheden melding, om den Heer v.k., die blijken geeft van ijverig voor de pers te werken, te doen opmerken, dat de waarde van werkjes van dezen aard vooral ook afhangt van naauwkeurigheid en duidelijkheid, en geenszins van het aantal dat geproduceerd wordt.