Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1857

[p. 746]

De Fortuinzoekers. Een Zee-Roman van A.J. Dieperink. Twee Deelen. Te Amsterdam, bij Gebroeders Kraay. 1857. In gr. 8vo. 449 bl., met gesteendrukte titels en vignetten. f 5-50.

Een oorspronkelijke Zee-Roman! Voorwaar, een vreemd verschijnsel, dat ons te aangenaam was, dan dat Ref. niet reeds met eenige ingenomenheid deze fraai uitgevoerde boekdeelen ter hand zou nemen. Wij hoopten dat de lezing ons niet te leur stellen zou, en in waarheid, wij kunnen verklaren, na met dieperink's pennevrucht kennis gemaakt te hebben, dat wij deze lectuur met ruimte ieder durven aanbevelen.

De Auteur verplaatst ons op een door onze letterkundigen nog niet of zelden geëxploiteerd terrein, in 't hartje van Australië, van 't goudland waarhenen zoo menige blik zich wendt, en zijn thema heeft dus bij de gave der nieuwheid ook dat vooruit, dat het ‘le mérite de l'apropos’ bezit.

Menigeen zal toch wel eens met het leven in Melbourne of Geelong kennis willen maken; de fortuinzoekers op hun terrein zien arbeiden en strijden tegen een vreemd klimaat, vreemde zeden, en bovenal tegen de vermoeijenissen eener onderneming, die, zoo wij vertrouwen, in Nederland nog wel onder de zeldzame behoort en tot de gewaagde gerekend wordt.

Vóór wij echter daar naderen, brengt de Auteur ons aan boord van de ‘Stad Arnhem’, een Hollandschen koopvaarder, die te Londen naar de hoofdstad van het nieuwe Eldorado zeilreê ligt. Op bevallige wijze brengt hij ons in kennis met de verschillende passagiers, die de bodem naar het land hunner droomen zal heenvoeren, en ongezocht en ongekunsteld weet hij ons op de hoogte te brengen van de wijd uiteenloopende redenen, waardoor ieder tot de landverhuizing wordt gedreven. 't Meest weet hij onze belangstelling op te wekken voor een jong meisje, die, als verloofde, den man harer liefde te Melbourne zal wedervinden, nadat deze een paar jaren zich aldaar heeft gevestigd. Haar ter zijde staat eene gehuwde vrouw, wier echtgenoot aan vreemde kust vond, wat het moederland hem weigerde, brood en welvaart voor zich en de zijnen. Mogt Mrs. lensley de goede genius van de onervarene sarah wilton genoemd worden, ook haar booze geest bevindt zich binnen de beperkte ruimte van het schip in de persoon

[p. 747]

van eene quasi Baronnes de st. breton; eene avonturière, wie 't oude werelddeel geen veld voor haar bedrijf meer ruim liet. Ging de eerste zooveel mogelijk den omgang van sarah met een jeugdig passagier charles savage tegen, iemand die geen juist begrip van de positie eener verloofde scheen te hebben; de laatste werkte de ontkiemende neiging van het tweetal in de hand, zoodanig zelfs, dat het jonge meisje den man die haar in Melbourne verlangend inwachtte, niet meer onder de oogen durfde treden, en zich overgaf aan den verleider, die dan op 't eind ook niets meer dan een laaghartige ellendeling bleek te wezen. Heeft sarah den Auteur de stoffe tot eene hoofdpersone voor zijn roman geleverd; de overige reizigers, ep daaronder vooral zekere weisserbach, gaven hem gelegenheid den aan boord aangevangen draad op het eigenlijk terrein der goudzoekers verder af te spinnen.

Reeds tijdens de reize doet dieperink ons de karakters kennen, die hij in de gouddistrikten en in Melbourne verder voor zijne lezers ontwikkelt. Hij heeft, wat het zeeleven betreft, nieuwe détails gekozen; wij missen hier de beschrijving van een storm of windstilte, die in dergelijke romans ‘recu’ schijnt te zijn; daarentegen schetst hij ons andere gevaren aan boord, die, wel is waar minder zigtbaar, desniettemin van oneindig gewigt voor lading, schip en reizigers wezen kunnen, en onzes erachtens op eene reis naar Australië in allen deele zoo zeldzaam niet moeten zijn.

Met levendige kleuren wordt het bestaan en de omgeving van den goudzoeker geschetst. Nu eens zien wij hem gebogen onder 't juk van ontbering en armoede, dan weêr met oogen glinsterend van vreugde, wanneer zijne spade 't edele metaal aan den grond heeft ontwoekerd. Nu, arbeidende in 't zweet zijns aanschijns, dan levende van misdaad, plundering en moord; hier, te midden van het gebrek en het lijden, de waarachtige vriend zijner makkers, daar de vijand en de verrader, zoo spoedig een gevonden goudklomp de hebzucht of de begeerte naar een onverdeeld bezit daarvan heeft opgewekt.

Waar wij Melbourne binnentreden, leidt hij ons in eene plaats, die reeds in hare ontwikkeling bewijst eene schoone toekomst voor zich te hebben; zijne beschrijvingen van het leven in de hoofdstad zijn bevallig en boeijend; wie scheepsgezagvoerder is en nog tijd genoeg over heeft om een goeden

[p. 748]

IIollandschen zee-roman te lezen, hij zal in kapitein stadvliedt den man zien geteekend, die, waar hij in de Hodsonsbaai het anker vallen laat, van niemand zijner bemanning dan van zich zelven meer zeker is. Goud zoeken schijnt voor den matroos met goud vinden synoniem; goud vinden 't zelfde als plotseling rijk worden zonder moeite of inspanning; wat wonder, dat het land hen meer trekt dan de bodem waarop zij het naderden, en desertie gewoonte, trouw aan 't aangegaan akkoord daar zeldzaamheid is.

De ruimte is ons niet gegund des Heeren dieperink's arbeid meer in 't breede te bespreken. Wat wij er van zeiden, zij echter genoeg om ieder dringend aan te bevelen, zich het genot van de lezing niet te onthouden, maar veeleer zoo spoedig mogelijk zich eenigen tijd nuttig en aangenaam bezig te houden met de kennisneming van dezen flink en boeijend geschreven oorspronkelijken Zee-Roman.