Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1856

[p. 552]

Geschiedenis der Roomsche Kerk. Naar het Engelsch van Dr. John Dowling, door D. Budding. Derde en laatste Deel, 1^e en 2^e Aflevering. Te Dordrecht, bij H.R. van Elk. 1855, 1856. In roijaal 8vo., met platen; per Aflevering, bij inteek., f :-65.

Wie de leer der Roomsche Kerk grondig wil kennen, moet ze uit de door haar als echt erkende bronnen opsporen. In haar midden zijn er opgestaan die meer met het Evangelie overeenkomende, aan die der Protestanten gelijkvormige, leerstellingen hebben voorgedragen. Maar men zou zich vergissen, indien men uit de veranderde gevoelens van sommigen harer leden het besluit trok, dat ook die Kerk van gevoelen veranderd is. Het zijn niet meer dan de meeningen van bijzondere personen, voor welke zich de Kerk in geenen deele aansprakelijk stelt. Andere Roomschgezinde Schrijvers hebben, met oogmerk om de Protestanten te lokken, aan de leer hunner Kerk eene betere kleur gegeven, waarvan de vermaarde bossuet ten voorbeelde verstrekt. Doch de geloofsbelijdenis en leerstellingen der Roomsche Kerk zijn vervat in de regels en besluiten der algemeene Conciliën. Het laatst gehoudene, welks bepalingen tot op den huidigen dag geldend gezag hebben, was dat van Trente, op aandrang van Keizer karel V door den Paus in 1545 bijeengeroepen, en, na tweemalen afgebroken te zijn, in 1563 ten einde gebragt; maar met een anderen uitslag dan de Christenheid gehoopt had. Geene maatregelen werden genomen tot heeling der ontstane scheuring, geene pogingen aangewend tot herstel van den gestoorden vrede der Kerk. Daarentegen werd door het plegtig bekrachtigen van de voor de Protestanten meest aanstootelijke leerstellingen, als die omtrent de opperhoofdigheid en onfeilbaarheid van den Paus, de waardij der Overlevering, het gezag der Vulgata, het belemmeren der Bijbellezing, de verdienstelijkheid der goede werken, de leer der Sacramenten, de Transsubstantiatie, de Mis, het Vagevuur, de Aflaten, de voorspraak der Heiligen, en de vereering hunner overblijfsels, en van de beelden - met verwerping van het gevoelen van die leden der vergadering, welke omtrent het gezag der H. Schrift als kenbron des geloofs, en omtrent het leerstuk van de regt-

[p. 553]

vaardiging door het geloof, beter dachten, en er op aandrongen, dat aan de leeken de kelk bij het Avondmaal, en aan de Priesters het huwelijk toegestaan wierd; - door gehoor te weigeren aan de billijke verlangens der tot het Concilie afgevaardigde Protestantsche Godgeleerden, en door het uitspreken van het anathema over alle ketters - de bestaande klove nog wijder gemaakt. - Van den anderen kant heeft het Concilie, door het omschrijven en bepalen van hetgeen als leer der Roomsche Kerk moet beschouwd worden, aan die Kerk meer eenheid en vastheid bijgezet, en door de afschaffing van sommige misbruiken, en het voorschrijven van regelen van bestuur en tucht, eenig nut gedaan.

Dowling spreekt alleen van de te Trente in 25 zittingen bepaalde leerstellingen, en wijst telkens hare strijdigheid aan met de uitspraken van jezus en Zijne Apostelen. Hij heeft zich daarbij bediend, behalve van de bekende ‘Kerkvergadering van Trente’ van sarpi en pallavicini, van het uit de oorspronkelijke bronnen geputte werk van cramp; terwijl de Vertaler bovendien gebruik gemaakt heeft van de te Antwerpen in 1565 uitgegeven ‘Ordonnanciën en Decreten van den heyligen Conciliën-Generaal gehouden tot Trenten’. Door de mededeeling van de belangrijkste Kanons is de lezer in de gelegenheid gesteld zelf te oordeelen.

Hinderlijk is in deze beide Afleveringen het herhaalde voorkomen van den vierden voor den eersten naamval; eenige malen troffen wij ook ‘zelf’, voor: zelve aan. - ‘Nicex’ (bl. 7), voor: Nicea, en ‘lainer’ (bl. 76), voor: lainez, den beruchten Generaal der Jezuïten, zullen drukfouten zijn.