Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1856

[p. 537]

Dichterlijk Mozaïek, door L. van den Broek. Te Alkmaar, bij H.J. van Vloten. 1856. In post 8vo. VIII en 112 bl. f :-90.

De verzen van dezen Zanger zijn algemeen bekend. Wij hebben uiet noodig over hunne verdienste een oordeel uit te spreken; want het publiek-zelf heeft ze reeds menigwerf beoordeeld, en in ruime mate van zijne goedkeuring doen blijken. De Heer van den broek is, zonder zijn eigen aanleg aan den toon, trant en geest van den grooten meester geheel te onderwerpen, een der beste navolgers van onzen beroemden Volkszanger, zijnen stadgenoot; en dingt, niet zonder kans, naar de kroone van populariteit. Als ook zijne verzen geen goeden aftrek hadden, zou dat niet aan het werk, of aan het publiek, maar aan de Uitgevers liggen. Onder de ruim dertig niet uitvoerige dichtstukken in dezen kleinen bundel, zijn er maar enkelen te hoog voor het volk, tegenover verschillende anderen die geschikt en waardig zijn om door elk in het geheugen te worden opgenomen. Meest alle de stoffen zijn aan Godsdienst, deugd, de Natuur, en het huiselijk leven ontleend, en behooren tot de domeinen van het schoone en gevoelige. Onder de huiselijke stukjes zijn: ‘Grootmoeders- en Grootvaders-Verjaardag’, keurige schilderijtjes, in den naïven trant van den geestigen van zeggelen. Dat hij ook voor een hooger greep en stijl gevoelig is, bewijst de keus zijner vertalingen uit uhland, lenau, geibel, rückert en hebel, en in eene overzetting van ‘De Nachtrid van den Leeuw’, van freiligrath, toont hij dat ook het verschrikkelijk-verhevene hem aantrekt en beweegt. In het lyrische genre onderscheidt zich ‘De Verovering van Jeruzalem, 1099’; eene heroïsche cantate, van welke de Maatschappij van Toonkunst wel kennis mag nemen, indien zij 't niet reeds gedaan heeft. Als Volkszanger gaat van den broek het openbare volksleven en de volksbelangen niet zwijgend voorbij: in ‘Anti-Communisme’ wijst hij den communist op het nut van de ongelijkheid der standen; in ‘De Duitscher in Amerika’ toont hij den verhuislustige hoe raadzaam 't is om in het vaderland te blijven; in ‘De Boekdrukkunst’ waarschuwt hij tegen 't misbruik der drukpers; in den ‘Haarlemmermeer-Zang’ looft hij den onder-

[p. 538]

nemingsgeest. Als wij er nog bijvoegen dat we den geheelen inhoud met even veel genoegen als belangstelling gelezen hebben, dan gelooven wij, is aan den Zanger, en dezen bundel, regt wedervaren, en onze taak volbragt. Wij zullen de titels der twee-en-dertig gedichten niet noemen, wijl 't vergeefsche moeite zou zijn voor de niet-vrienden van poëzij, en overbodige moeite voor de liefhebbers, die zich het bundeltje wel zullen aanschaffen. Indien 't, hier of daar, nog aanbeveling noodig heeft, bevele 't zich-zelven aan, door den ‘Haarlemmermeer-Zang’, dien ieder belanghebbende gaarne zal willen bezitten, en waarvan wij een gedeelte laten volgen:

Hoezee! de zege kroont den strijd;
De meerwolf is zijn tanden kwijt;
Wij scheuren, om zijn stout bedrijf,
Hem nu den ruigen rok van 't lijf,
En dekken ons met koestrend bont;
De schatten, die hij eens verslond,
Geeft hij ons nu met woeker weêr:
De meerwolf heeft geen tanden meer.

De palingfuiken zijn verbrand,
De visscher heeft het drijvend want,
Waarmeê hij op de baarzen joeg,
Nu ingeruild voor spade en ploeg;
Waar 't vroeger rijk aan bunnen was,
Staan schuur en schelf, en barg en tas;
Het haasjen aast op knol en kool,
Waar vroeger zich de snoek verschool.

Waar over 't onafzienbaar ruim,
Door donker nat en sneeuwwit schuim,
Een kraak, of praam, of sprietschip voer,
Drijft nu een ijvervolle boer
Het blinkend kouter door de klont
Van klei- of veen- of derriegrond,
En zaait er graan, of zaad, of vlas,
Of jaagt de rundren in het gras.

Zie gindsche wagens rijk belaân
Met zware schoven korlig graan;
Haast hooren wij hier, nacht en dag,
Het fluiten van den zwengelslag;

[p. 539]

 

Ligt dat men nog een baksel eet,

 

Dat, om zijn deugden, meerkoek heet;

 

Zoo erft dan de overfijne bloem

 

Van d'ouden meerbaars d'ouden roem.

 

 

 

Haast zal de gulden torenhaan

 

Zijn blikken blij in 't ronde slaan,

 

En Meerdorp wordt bekend alom

 

Als 't nieuwe Lisse of Hillegom;

 

Of mooglijk groeit er wel een stad

 

Die heel wat bunders grond omvat:

 

Haar naam word' dan, uit dankbaarheid,

 

Als Willem's stad alom verbreid.

 

 

 

o, Reus! die de ijzren armen rept,

 

En heel de Meer hebt leêg geschept,

 

Zijt gij nu van deez' arbeid moê?

 

Ei wandel naar den Biesbosch toe,

 

En jaag daar langs het Bergsche veld

 

Den vijand naar de breede Scheld',

 

Dan prijken daar, gelijk weleer,

 

De tienmaal zeven dorpen weêr.

 

 

 

En zijt gij dan nog niet tevreê,

 

Wij hebben nog een Zuiderzee,

 

Die menigmaal ons zoet vergalt,

 

En daar wat aan te scheppen valt;

 

Wij hebben plassen, klein en groot,

 

Die schatten bergen in hun schoot;

 

Er is geen veenman, die u stuit,

 

Hij beugelt er slechts armoê uit.

 

 

 

Zoo wordt, daar gij het kwaad verbant,

 

De Waterstaat een Staat van land;...

Doch wij eindigen; de lezer zie het verdere in den bundel. Hij is opgedragen aan Mr. bogaers, en de aandacht van dien Meesterzanger overwaardig. Alleen de uitvoering is wat zéér eenvoudig; het werk had beter dan menig ander rijkgedost product, een geïllustreerden titel en fraaijen band verdiend. Intusschen ziet het boekjen er toch goed uit, en de druk is uitmuntend.