Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1856

Godsdienst in het dagelijksche leven. Leerrede door den Wel-Eerw. Heer John Caird, Predikant te Errol. Gedrukt op bevel van Hare Majesteit de Koningin van Engeland. Uit het Engelsch. Te Arnhem, bij J.W. Swaan. 1856. In gr. 8vo. 31 bl. f :-30.

Eene leerrede uitgegeven op last eener Koningin, bij duizendtallen in Engeland verspreid, en zelfs, na voorafgaande aankondiging, door den Eerw. mansfield te Londen uitgesproken, om ook mingegoeden met haar bekend te maken, wekt onwillekeurig het verlangen op om haar te lezen. Daarenboven heeft het onderwerp iets dat schier allen belang inboezemt. Hoe velen er toch van doordrongen zijn dat de Godsdienst zich in het dagelijksche leven openbaren moet, slechts weinigen zijn er die eenigzins grondig weten op welke wijze dat moet geschieden. Dat de Evangelische beginselen het leven moeten doortrekken als de zuurdeesem het deeg; dat het zijn moet, zoo als paulus schreef (I Kor. x: 31): ‘Hetzij dan dat gij eet, hetzij gij drinkt, hetzij gij iets anders doet, doet het al ter eere Gods’ - wordt te weinig door de Christenen bedacht. Men zondert uren en dagen af voor opzettelijke Godsvereering, gelijk men andere wijdt aan beroepsbezigheden en uitspanningen. Tegen die dwaze, niet Evangelische, vooral in Engeland heerschende begrippen, komt de Eerw. caird met kracht op in eene regt praktische leerrede over Rom. xii: 11: ‘Zijt niet traag in het benaarstigen; zijt vurig van geest; dient den Heer.’ Caird betoogt: dat de Godsdienst met den arbeid van het dagelijksche leven bestaanbaar is; dat men om in de nabijheid Gods te leven, zich niet aan de wereld en hare bedrijven behoeft te onttrekken; dat de arbeid in het groote wereldplan is opgenomen, en voor de menschen in elk geval pligt, in de

[p. 514]

meeste gevallen noodzakelijkheid is. - Het zij verre, dat wij de vertaling zouden wenschen van vele Engelsche leerredenen; de homiletiek toch staat in Nederland veel hooger dan in Engeland, en wij zouden beter aan Albion, dan Albion aan ons, veelsoortige modèllen van echte kanselwelsprekendheid kunnen leveren; - maar toch over de vertaling van déze leerrede verblijden wij ons. Hoe naauw de band tusschen de Godsdienst en het dagelijksche leven moet en kan wezen, stelt de Eerw. caird ten duidelijkste in het licht.

Hoe goed en heilzaam zou 't kunnen zijn, als deze voortreffelijke rede in de handen mogt komen van de duizenden die zeggen geenen tijd voor Godsdienst te hebben; als zij doordringen mogt tot in de binnenkamers der vrome dweepers, en ook in de eenzame cellen der kloosters mogt bekend en begrepen worden. Wij zeggen het caird na: ‘Nimmer zal hij in den verheven en heiligen zin van het woord Godsdienstig worden, tenzij hij het tot die mate van dagelijksche verloochening van zich-zelven, weêrstand aan verzoeking, vriendelijkheid, zachtheid, ootmoed, medelijden, weldadigheid heeft gebragt, welke slechts in de dagelijksche aanraking met de wereld verkregen wordt. Zeg dus niet dat de arbeider, koopman of daglooner weinig of geen tijd heeft zich aan de Godsdienst te wijden. Met niet minder regt kunt gij beweren dat de zeeman, te midden van stormwind en golfslag, geen tijd heeft de wetten der zeevaart in acht te nemen; of de aanvoerder in den krijg geen tijd voor de krijgskunst. Zoo het niet hier is; waar zal het dan zijn? Godsdienst is niet het onafgebroken lezen van goede boeken; Godsdienst is zelfs niet een gebed, lofzang, heilige instellingen: deze zijn noodzakelijk om Godsdienstig te zijn - niemand is zonder deze Godsdienstig. Doch Godsdienst, ik herhaal het, bestaat voornamelijk en hoofdzakelijk in het verheerlijken van God te midden van de pligten en beproevingen des levens - het rigten van onzen koers door de tegenwinden en de stroomen der verzoeking henen, bij het starrenlicht van pligt en geweten, en den zeilsteen der Goddelijke waarheid - mannelijk, verstandig en moedig te strijden voor de eer van christus, onzen oversten Leidsman. Weg dan met het denkbeeld dat Leeraars en Heiligen Godsdienstig kunnen zijn, maar dat het onmogelijk is Godvruchtig te leven in deze ruwe bedrijvige wereld!

[p. 515]

Wat zeg ik, hier is het tooneel, hier het eigenaardig en waar gebied der Godsdienst - de plaats waar het blijken moet, dat Godsvrucht niet het droombeeld is van zondagen of stille uren van afzondering, dat zij het heldere daglicht dragen, en de stormen en botsingen in hare aanraking met de wereld doorstaan kan - de plaats, in één woord, om het bewijs te leveren, dat het niemand onmogelijk is ter zelfder tijd niet traag in het benaarstigen, vurig van geest te zijn, en den Heer te dienen.’

†.