Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1856

Feestgave des geloofs en der liefde. Aan jeugdige Lidmaten, op den dag zijner vervulde vijf-en-twintig-jarige Evangeliebediening aangeboden door H.M.C. van Oosterzee, Predikant te Oirschot. Te 's Hertogenbosch, bij Gebr. Muller. 1855. In 8vo. 308 bl. f 2-25.

Zulke feestgaven voor jeugdige lidmaten zijn er in de laatste jaren van tijd tot tijd verschenen. Het is goed en nuttig, hun op den dag hunner belijdenis, bij wijze van geschenk, eenige Christelijke lectuur aan te bieden. Het hart is dan ligt meer geopend dan vroeger voor een gewenschten indruk, en, zullen zij aan de keuze die zij deden, getrouw blijven, dan behoeven zij gedurige versterking des geloofs. Daar nu het aantal der nieuwe lidmaten, vooral omstreeks Paschen, telken jare aanzienlijk pleegt te zijn, zoo is het ook niet vreemd, dat zulke feestgaven gereeden aftrek vinden. Bij zoo groot verschil van smaak en denkwijze als er in het Godsdienstige heerscht, is verscheidenheid verkieselijk, opdat niemand verlegen sta. En zoo zouden wij ons reeds verblijden over de verschijning van het geschrift dat wij thans aankondigen, al ware 't ook dat het zich niet verhief boven zoo velen die reeds vroeger met hetzelfde doel werden uitgegeven. Maar onze blijdschap klimt, nu wij, na opmerkzame lezing, verzekeren kunnen dat ons hier eene, in hare soort, uitnemende gave wordt aangeboden, die bij geene andere in eenig opzigt behoeft achter te staan. En de gelegenheid waarbij de Heer van oosterzee tot de uitgave besloot, maakt haar te meer welkom in onze oogen.

[p. 461]

Een Evangeliedienaar die, vijf-en-twintig jaren achtereen, met lust en ijver werkzaam was in de Gemeente, heeft regt van spreken. ‘Dit heb ik’ - zegt hij - ‘onder alles wat mij wedervoer gedurende dat belangrijke tijdvak mijns levens, met steeds toenemende klaarheid opgemerkt, en met steeds grooter vastheid ervaren, dat het dierbaar Evangelie ons alles is op deze wereld; dat christus onze eenige kracht, onze eenige troost, ons waarachtig en eeuwig leven is.’ Van deze overtuiging diep doordrongen, wendt hij zich nu tot zijne jeugdige vrienden en vriendinnen, opdat zijne overtuiging ook de hunne worde. En in eene reeks van opstellen geeft hij hun allerlei nuttige wenken, onderwijzingen, waarschuwingen en lessen, die allen in betrekking staan tot het voorgestelde doel. Die opstellen, meerendeels aan den ‘Evangelie-Spiegel’ ontleend, hangen onderling zamen. Een woord ter inleiding gaat vooraf over den weg tot het hart. Daarna wordt de armoede buiten -, de rijkdom in christus geschetst. Een kinderbezoek geeft aanleiding om het onderscheid te doen kennen tusschen Wet en Evangelie. Regt vernuftig en onderhoudend, maar stichtelijk tevens, zijn de beelden der jaargetijden ontwikkeld. En dan volgen, in historische orde gerangschikt, eenige opstellen, om den Verlosser te doen kennen zoo als Hij beloofd en verwacht was, Zijn voorbeeld in het algemeen, Zijne vervulling en beschouwing der aardsche taak, Zijne zachtmoedigheid en nederige dienstvaardigheid, Zijn sterven en herleven, terwijl voorts nog op Hem en Zijne vrienden na Zijne opstanding gewezen wordt: op de Emmausgangeren, op thomas; en, na de aanwijzing, hoe goed het is, dat jezus niet meer op aarde is: op de eerste Christenen, de Christelijke loopbaan, de geroepenen en uitverkorenen in het koningrijk van God, en de ware regtzinnigheid.

Strekt reeds deze inhoudsopgave tot aanbeveling van dit geschrift, wij kunnen ook van den vorm en de wijze van behandeling geene andere dan gunstige getuigenis afleggen. Er is hier eene degelijkheid van opvatting, eene helderheid van voorstelling, een heilige ernst en eene aangename afwisseling op te merken, die tot hooge aanbeveling verstrekt van het geheel. De regte toon is aangeslagen, om den weg te vinden tot het hart, om zoowel de kennis der waarheid te vermeerderen, als

[p. 462]

de vastheid des geloofs te bevorderen, en tot navolging op te wekken van den Zoon van God. Voor 's mans vroegere en latere leerlingen bevat dit boek een kostbaar geschenk, dat voor hen dubbele waarde heeft; maar allen diegenen verdient de lezing aangeprezen te worden, die voedsel verlangen voor verstand en hart. Men zal zich den aankoop niet beklagen, en met de behartiging der hier gegeven lessen niet bedrogen uitkomen.

En nu onze aanmerkingen? Wij houden die niet schroomvallig terug, maar achten het toch ook volstrekt niet noodig om ze breedvoerig mede te deelen; deels omdat deze opstellen reeds vroeger het licht hebben gezien; deels omdat onze bedenkingen weinige in getal en ook niet van overwegend belang zijn. In het algemeen hadden wij gewenscht hier meer aan te treffen tot de praktijk des Christendoms betrekkelijk. Met het oog op de bestemming dezer feestgave, zouden wij een en ander over de belijdenis des geloofs, de viering des Avondmaals, de openbare Godsdienst-oefening, het gebed, het gebruik der H. Schrift, hier niet misplaatst achten. Ook had er nu en dan een weinig meer over de pligten van het huiselijk en maatschappelijk leven kunnen zijn uitgeweid. En hoeveel goeds er ook gezegd zij over het voorbeeld van jezus: het navolgen van Hem, waarop wordt aangedrongen, had moeten verklaard zijn door de meer bestemde spreekwijzen: naar Zijn beeld vernieuwd, aan Hem gelijkvormig worden. Met hetgeen over het onkenbaar zijn van jezus voor de Emmausgangeren gezegd wordt, zouden wij niet wel kunnen instemmen. De opvatting van het woord geloof, door jezus gebezigd bij Zijne verschijning aan thomas, is misschien niet volkomen juist. En het plan, bij de ontwikkeling van Hebr. xii: 1, 2 gevolgd: de Christelijke loopbaan, kwam ons van elders bekend voor. Maar het ware ook wel vreemd, indien een Recensent niet iets te berispen vond. Wat ons betreft, ubi plura nitent, non ego paucis offendar maeulis, en van oosterzee is te bekwaam, dan dat hij onze teregtwijzing behoeven zou. Hij hebbe vreugde van deze feestgave, en voorspoed op zijne verdere Evangelieprediking en ijverig voortgezette werkzaamheid ten nutte der Gemeente!