Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1856

[p. 419]

Een Wonder der Negentiende Eeuw. Naar het Fransch. Ten voordeele der school voor havelooze kinderen te Rotterdam. Te Rotterdam, bij van der Meer en Verbruggen. 1855. In 8vo. 39 bl. f :-30.

Alle partijen in de Christelijke Kerk erkennen in den Bijbel, ieder van haar standpunt, Gods Woord. Maar te veel werd er steeds over gestreden, en te weinig er naar geleefd. Ook onze verlichte eeuw kent die strijden, thans voornamelijk gevoerd tusschen de Ultramontanen en de Protestanten, en in ons Vaderland ook door de regtzinnigen en vrijzinnigen. Hier vindt men bijgeloof, dat het gezag des Bijbels ondermijnen wil; dáár heerschzucht en hoogmoed, die nevens Gods Woord pogen te stellen wat het best met hunne bedoelingen strookt; ginds waanwijsheid, die alles zoekt te vernietigen; elders formulierdwang, die de vrijheid des geestes tracht aan banden te leggen; schier overal is het hoogste belang der menschheid eene oorzaak van verdeeldheden, en terwijl we nog zoo verre zijn van ééne kudde te vormen onder éénen Herder, wordt er maar door weinigen aan gedacht om naar Gods Woord te leven en te handelen.

En wanneer nu eens dat Woord van God van ons wierd weggenomen, en de Allerhoogste daardoor ons aan ons-zelven overliet, welk eene verwarring, welk eene diep gevoelde behoefte zou er dan ontstaan, en hoe zou men 't verlies van dat Woord betreuren!

De Schrijver van het bovengenoemde werkje heeft getracht de gevolgen van zulk een verlies er in voor te stellen, en er aanleiding uit genomen tot eene scherpe satire tegen de menschelijke dwaasheid. Wij zouden een groot gedeelte van het boekje moeten afschrijven om 't goed te doen kennen, en daartoe is ons bestek te klein; maar het volgende diene om er eenig denkbeeld van te geven:

Eensklaps was over de gansche aarde de Bijbel verdwenen; slechts wit papier was er overgelaten; zelfs uit alle zoo Godgeleerde als andere werken waren alle Bijbelsche aanhalingen, ja, uitdrukkingen weggewischt; Kerkvaders en verlichte Katholieken, Jansenistische en Protestantsche Godgeleerde werken

[p. 420]

waren onkenbaar geworden; alleen de in-folio's der Jezuïten waren in hun geheel gebleven.

Eene Synode werd belegd, ten einde den Bijbel uit het geheugen te herstellen; alleen de Ultramontanen, die juichten, omdat zij meenden dat nu de ketters zouden verdwijnen en zich onderwerpen aan de Kerk, wilden aan de vergaderingen geen deel nemen. Alras openbaarde zich bij de beraadslagingen het verschil van gevoelen omtrent den Bijbel. De voorstellen der verschillende rationalistische partijen bleken onhoudbaar te zijn, wanneer ze in praktijk gebragt werden. De weinige Roomschen en Ultra-orthodoxen wenschten sommige hunner geliefkoosde leerstukken met meer duidelijkheid uitgedrukt en geheel ontwijfelbaar terug te vinden. En toen met veel moeite de Bijbel was hersteld, begonnen de partijen met vernieuwden ijver te klagen over verminking. Slechts een praktisch vroom man en eene vrome blinde vrouw, die nu haren buren uit het geheugen mededeelde wat zij van den Bijbel wist, hadden geleerd het Heilige Boek op prijs te stellen.

Hier eindigt de droom, want het bleek een droom te zijn, en hier ook eindigt het boekje met het statige woord: ‘de genadegiften Gods zijn onberouwelijk’.

Wij durven het werkje gerust aanbevelen. Ook de schets der verschillende partijen is over 't algemeen juist geteekend; en de vertaling is verdienstelijk. Het kome in veler handen, en bewege velen tot een meer dankbaar, meer werkdadig geloof.