Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1856

[p. 144]

Dichterlijke Nalatenschap van Jan François Brouwenaar, geboren 13 Juli 1815, gestorven 24 Sept. 1849. Met een Voorbericht van J.J.L. ten Kate. Te Middelburg, bij Gebr. Abrahams. 1855. In 12mo. 88 bl. f 1-25.

De dichterlijke nalatenschap die door den Middelburgschen Prediker ten kate aan het vaderlandsch publiek wordt aangeboden, heeft zeker niet minder aanspraak op algemeene belangstelling dan die van Mej. albertine kehrer, ons vroeger door dezelfde hand geschonken. Werd deze Dichteres in den bloeitijd haars levens aan de aarde ontrukt, de Zeeuwsche Dichter, wiens poëzij wij hier ontvangen, had te naauwernood zich de schitterendste toekomst zien ontsloten, of hij viel als het slagtoffer van de aanhoudende kunststudiën, waaraan hij zich had toegewijd. Brouwenaar, van wien ons hier eene korte biographie door den Heer ten kate wordt aangeboden, was een man uit den geringeren burgerstand uit de stad Vlissingen, die, opgenomen onder de leiding van den Koninklijken Brusselschen beeldhouwer willem geefs, op den gekozen weg reuzenschreden maakte, maar, op het punt van naar Italië te reizen, waartoe hem de bekrooning van zijn stuk voor de Akademie van Beeldende Kunsten in staat stelde, ten gevolge van te sterke inspanning, in vier-endertig-jarigen leeftijd bezweek. De naam van brouwenaar, die gewis, indien hem een langer leven gegund ware, ons Vaderland tot eene hooge eerc zou zijn geweest, dient in achting te zijn bij ons volk. Het was eene goede zaak die de Heer ten kate verrigtte, toen hij de snippers en strookjes papier, door den tijd verbruind en gekreukt, bijeenverzamelde en aan de pers overgaf. Naast de namen van bellamy en van der woordt, mag de naam van brouwenaar voortaan worden genoemd onder de sieraden die de stad Vlissingen heeft voortgebragt. Wij vinden hier poëzij in den echten zin des woords; uitstortingen eener dichterlijke ziel; bloesems die de heerlijkste vruchten beloofden. Het zal ons weinig moeite kosten hiervoor de bewijzen te leveren. Vaderland en Kunst, Liefde, God en christus - ziedaar de onderwerpen die de Dichter bezingt. En het zijn inderdaad geene alledaagsche gemeenplaatsen die wij aantreffen. Van de opregtheid zijner begeerte:

[p. 145]

 

Dat nooit één toon mijn zangrig hart ontschiet,

 

Die op 't gelaat een schaamteblos doet blaken,

 

Geen enkle klank waarvan de erinnering

 

Den Zanger op zijn sterfbed moog berouwen -

is het bundeltje dat wij hier voor ons hebben, wel een sprekend bewijs. De toon van Christelijke Godsvrucht, door hem van vrome lippen vroeg opgevangen en diep in het harte bewaard, klinkt ons daar tegen, waar hij 's menschen lot en bestemming met een Christelijk oog en een warm gemoed bezingt; hetzij hij tot den strijd des levens roept, of met zijn geest zweeft in de onzigtbare hoogere sferen, waar hij de schoonste droomen vervuld hoopte te zien. En opmerkelijk is het hoe rijk en zuiver de vorm is dien hij zich in berijmde en rijmelooze verzen heeft weten te kiezen: krachtig en stout, of teeder en zacht, zoodat men hier den geoefenden Zanger ontdekt, die zonder eenigen twijfel eene waardige plaats onder onze Dichters zou hebben ingenomen. Tot proeve het kleine dichtstukje: Vooruit:

Vooruit is de leuze van 't leven.

Wie keert, wie vertoeft, vindt den dood.

Vooruit! volg de lichtwolk in 't zweven,

Al droeg zij d' orkaan in den schoot.

Vaart henen, rooskleurige droomen,

Gesponnen om 't ziekelijk brein!

Elke ader moet tintlen en stroomen

De blik zij blijmoedig en rein.

Door liefde ter waarheid geprikkeld,

Door liefde ter schoonheid getemd,

De krachten des geestes ontwikkeld,

Het zwaard en de veder omklemd.

De man is tot strijden geschapen:

Hij vorm' zich de baan waar hij treedt;

De krans, die eens bloeit om zijn slapen,

Groeit op uit zijn bloed en zijn zweet.

Die vruchtbaar wil werken en streven,

Houd' biddend den hemel in 't oog.

Vooruit! is de leuze van 't leven:

Vooruit gaat de weg naar omhoog!